معرفی رشته زیست فناوری (بیوتکنولوژی)
همانطورکه از نام آن هم میتوان متوجه شد، رشته زیست فناوری ترکیبی از رشتههای زیستشناسی یا همان بیولوژی و فناوری یا تکنولوژی در نظر گرفته میشود. کسانی که به این رشته علاقه دارند، پس از گذراندن دروس میتوانند با استفاده از فرایندهای زیستی و موجودات زنده، به بهبود و نجات حیوانات و گیاهان یا حتی تغییر و اصلاح آنها کمک زیادی کنند. کسانی که به رشته بیوتکنولوژی علاقه دارند، باید حتماً از قبل اطلاعاتی درباره آن به دست بیاورند تا مطمئن شوند که آیا این رشته میتواند آینده شغلی آنها را تضمین کند یا خیر.
به طور کلی، با استفاده از رشته زیست فناوری میتوان بخش زیادی از مشکلات زیستی را برطرف کرد. زیرا تعداد زیادی از این مشکلات بهخاطر نقصهای مختلفی به وجود میآیند که این نقصها را میتوان با استفاده از تکنولوژی در بیوتکنولوژی از بین برد.
در این مقاله، و بهصورت مفصل به معرفی رشته زیست فناوری میپردازیم و برای شما توضیح میدهیم که این رشته چه گرایش و شاخههایی دارد و همچنین آینده آن به چه صورت است.
تحصیل در رشته زیست فناوری
تحصیل در رشته زیست فناوری برای کسانی مناسب است که در دبیرستان رشته تجربی را گذراندهاند و دوست دارند در حوزه آزمایشگاه و مراکز تحقیقاتی برای برطرف کردن مشکلات گیاهی و جانوری مشغول به کار شوند. در این رشته، فارغالتحصیلان و متخصصان میتوانند ژنهای موجود در گیاهان و جانوران را مورد آزمایش قرار داده و بر اساس نیازهای آنها، تغییراتی در آنها به وجود بیاورند.
به عنوان مثال، به کمک متخصصان در رشته زیست فناوری میتوان حجم و کیفیت محصولات زراعی را تا حد خیلی زیادی افزایش داد و در نتیجه، درآمد صاحبان این مزارع و زمینهای کشاورزی تا حد خیلی زیادی افزایش پیدا میکند و به کمک متخصصان بیوتکنولوژی، میتوانند به این هدف دست پیدا کنند.
علاوه بر این، کسانی که در رشته بیوتکنولوژی فارغالتحصیل میشوند، میتوانند برای تولید داروهای جدید برای درمان انواع بیماریها نیز کمک خیلی زیادی کنند. آنها با بررسی بیماریها و داروهای موجود برای آنها، به بهبود و توسعه این داروها کمک میکنند و میتوانند برای مقابله با انواع بیماریهای مختلف، داروهای بسیار کاربردی تولید کنند.
به کسانی که رشته بیوتکنولوژی یا زیست فناوری را گذراندند، تکنولوژیست میگویند که میتوانند در مکانهای مختلفی و بهخصوص آزمایشگاهها کار کنند. بخش زیادی از کار بیوتکنولوژیستها مربوط به انجام آزمایشات مختلف است و آنها باید تحقیقات و نتایج آزمایشات خود را بررسی کرده و نتیجه را اعلام نمایند.
تحصیلات تکمیلی رشته بیوتکنولوژی
کسانی که مقطع کارشناسی خود را در رشته بیوتکنولوژی به پایان رساندهاند، میتوانند در تحصیلات تکمیلی یعنی مقطع کارشناسی ارشد خود نیز وارد همین رشته شوند. البته توجه داشته باشید که گرایشهای مقطع کارشناسی ارشد نسبت به کارشناسی در رشته زیست فناوری کمتر است و این موضوع کاملاً طبیعی است. زیرا غالباً در همه رشتهها گرایشهایی که برای مقطع کارشناسی ارشد و تحصیلات تکمیلی وجود دارند، کمتر از مقطع کارشناسی هستند.
اما دانشگاههای بسیار زیادی در سراسر ایران تحصیلات تکمیلی برای مقطع کارشناسی ارشد در رشته بیوتکنولوژی را ارائه میدهند و کسانی که به این رشته علاقه دارند، میتوانند با تحصیل در این مقطع، تحصیلات تکمیلی خود را به اتمام برسانند و بار علمی خود را تا حد خیلی زیادی افزایش دهند. البته کاملا طبیعی است کسانی که دارای مدرک تحصیلات تکمیلی و کارشناسی ارشد هستند نسبت به افرادی که فقط مدرک کارشناسی دارند، شانس بیشتری برای پیدا کردن کار در آینده خواهند داشت.
- بخوانید
زیرشاخهها و گرایشهای مختلف رشته زیست فناوری
گفتیم که گرایشها و زیرشاخههای رشته زیست فناوری برای مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل در این قسمت ما گرایش و زیرشاخههای این رشته در هر یک از مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را بهصورت مجزا مورد بررسی قرار میدهیم تا دید بهتری نسبت به رشته بیوتکنولوژی برای شما ایجاد شود.
گرایشهای بیوتکنولوژی در کارشناسی
دانشجویان رشته زیست فناوری باید از سال دوم در مقطع کارشناسی، گرایش موردنظر خود را انتخاب کنند. این رشته گرایشهای چندان زیادی ندارد و به همین دلیل دایره انتخاب دانشجویان نیز چندان وسیع نیست. برخی از پرطرفدارترین گرایشهای رشته بیوتکنولوژی در مقطع کارشناسی شامل موارد زیر میشوند:
1- بیوتکنولوژی پزشکی
در این زیرشاخه دانشجویان یاد میگیرند که چگونه باید با استفاده از ترکیبات سلولی و سلولهای زنده مختلف، سلامتی را برای جامعه انسانی به ارمغان بیاورند. تلاش دانشمندان در این رشته تاکید بسیار زیادی برای برطرف کردن و درمان بیماریهای مختلف دارند. بهطوریکه دانشمندان در رشته زیست فناوری پزشکی مولکولهای DNA، سلولهای گیاهی و جانوری، انواع باکتریها و سایر موارد اینچنینی را بررسی کرده و به درمان خیلی از بیماریها کمک میکنند.
2- بیوتکنولوژی میکروبی
در این رشته دانشجویان با استفاده از موجودات میکروسکوپی مختلف، هورمونهای انسانی میسازند و آنها را تجزیه و تحلیل میکنند. در نتیجه، این دانشمندان فارغالتحصیل در رشته بیوتکنولوژی میکروبی میتوانند تاثیر خیلی زیادی در از بین بردن مواد اضافی مانند مواد زائد در محیطهای مختلف داشته باشند.
- بخوانید
3- بیوتکنولوژی دارویی
یکی دیگر از گرایشهایی که باید در معرفی رشته فناوری بشناسید، بیوتکنولوژی دارویی است. این رشته در واقع به نوعی زیرمجموعه رشته زیست فناوری پزشکی گفته میشود و انواع عوامل بیولوژیکی را برای تولیدات دارویی شناسایی کنند. در نتیجه، کسانی که در این زمینه متخصص میشوند، اطلاعات زیادی درباره تولید کیتهای تشخیص و واکسنهای مختلف دارند.
4- بیوتکنولوژی فرآورش زیستی
گرایش بیوتکنولوژی فراورش زیستی نسبت به سایر گرایشهای این رشته قدمت کمتری دارد و جدیدتر است. در این گرایش راکتورهای زیستی کوچک و بزرگ موردبررسی قرار میگیرند. مهمترین هدف رشته زیست فناوری فراورش زیستی این است که مواد دارویی، انواع آنزیمها، مواد صنعتی و سایر موارد اینچنینی را از رشد میکروبها تولید میکنند. در این رشته محاسبه دقیق برای ایجاد زمانبندی درست، اهمیت خیلی زیادی دارد.
5- بیوتکنولوژی گیاهی یا کشاورزی
از آغاز پیدایش انسان تاکنون، کشاورزی یکی از مهمترین فاکتورهای تولید مواد غذایی و بقای انسان بوده است. به همین دلیل با استفاده از روشهای مدرن کشاورزی، میتوان شرایط را برای کشاورزان، تولید محصولات کشاورزی و داشتن زندگی بهتر، فوقالعاده بهبود داد.
هدف اصلی شاخه بیوتکنولوژی گیاهی یا کشاورزی در مقطع کارشناسی زیست فناوری، این است که گیاهان، طیور و دامهای اصلاح شدهای از نظر ژنتیکی تولید کرد. اصلاح ژنتیکی گیاهان باعث میشود که عملکرد آنها فوقالعاده افزایش پیدا کند و در برابر انواع آفات و مواد مضر، مقاومت بیشتری داشته باشد.
6- بیوتکنولوژی دریایی و محیطی
از دیگر شاخههای رشته زیست فناوری که باید بشناسید، شاخه بیوتکنولوژی دریایی و محیطی است. همان طور که از نام آن هم میتوان تا حدودی متوجه شد، در این شاخه افراد اطلاعات زیادی درباره مواد و جانوران موجود در دریا و محیط به دست میآورند و میتوانند به رشد و اصلاح آنها کمک کنند.
- بخوانید
گرایشهای بیوتکنولوژی در کارشناسی ارشد
بعد از این که دانشجویان رشته زیست فناوری را در مقطع کارشناسی به اتمام رساندند، میتوانند تحصیلات تکمیلی خود را در مقطع کارشناسی ارشد ادامه دهند. به این منظور، گرایشهای متعددی پیش روی آنها قرار میگیرند که میتوانند بر اساس ترجیحات شخصی خود و حتی بازار کار، بهترین گرایشها را برای خود انتخاب کنند. برخی از محبوبترین و پرطرفدارترین گرایشهای بیوتکنولوژی در مقطع کارشناسی ارشد به شرح زیر هستند:
- بیوتکنولوژی پزشکی
- بیوتکنولوژی کشاورزی
- زیست فناوری مولکولی
- بیوتکنولوژی میکروبی
- بیوتکنولوژی صنعتی
- زیست فناوری جانوری
- زیست فناوری دریا و محیط
- بیو انفورماتیک
انواع شغلهای زیست فناوری و مزایا و معایب هر کدام
کسانی که در رشته زیست فناوری یا بیوتکنولوژی فارغالتحصیل میشوند، میتوانند در زمینههای شغلی متعددی مشغول به کار شوند. میزان درآمدی که افراد میتوانند از طریق این شغل به دست بیاورند، بر اساس سطح تحصیلات و نوع شغل آنها با یکدیگر متفاوت است.
به عنوان مثال، کسانی که وارد بازار تولیدی میشوند نسبت به بازار تحقیقاتی، درآمد بیشتری دارند. در ادامه، بعضی از مهمترین و پرطرفدارترین مشاغل مربوط به رشته بیوتکنولوژی را معرفی میکنیم. کسانی که در این رشته فارغالتحصیل میشوند و تخصص بالایی دارند در یکی از زمینههای زیر، امکان کار کردن را خواهند داشت.
- بخوانید
1- مراکز صنعتی
شاید برای شما جالب باشد که بدانید رشته زیست فناوری در صنعت هم کاربردهای بسیار زیادی دارد. به عنوان مثال، از این رشته در صنایع مربوط به محیط زیست، نساجی و سایر موارد اینچنینی استفاده میشود. درآمد رشته بیوتکنولوژی در مراکز صنعتی نسبت به سایر مشاغل بیشتر است.
2- مراکز پژوهشی و تحقیقی
یکی از مهمترین مشاغلی که افراد میتوانند بعد از فارغالتحصیلی در رشته بیوتکنولوژی در آن مشغول به کار شوند، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی است. در این مراکز، افراد باید به بررسی کامل موجودات زنده گیاهان بپردازند و به کشف تازهای پی ببرند. شاید این شغل برای کسانی که به دنبال مشاغل پرهیجان و جذاب هستند، چندان کاربردی نباشد و تا حدودی حوصله آنها سر برود.
3- واحدهای تشخیصی
پیش از این نیز گفتیم که فارغالتحصیلان در رشته بیوتکنولوژی بهخصوص در گرایش دارویی، میتواند کیتهای تشخیص را تولید کنند. به همین دلیل افراد میتوانند در مراکز و واحدهای تشخیصی برای شناسایی انواع بیماریها و روشهای درمان مشغول به فعالیت شوند.
4- واحدهای داروسازی
مراکز داروسازی انواع داروها برای درمان بیماریهای مختلف تولید میشوند. برخی از مهمترین داروهای تولید شده در این مراکز شامل مواردی مانند انواع سرمها، داروهای خوراکی، واکسنها و سایر موارد اینچنینی به وجود میآیند.
5- صنایع محیط زیست
نقش رشته زیست فناوری در صنایع محیط زیست بسیار پررنگ است. به عنوان مثال، در این رشته میتوان به بررسی آلایندههای هوا پرداخت و در نتیجه، به بهبود شرایط آب و هوا و محیط زیست کمک زیادی کرد. فارغالتحصیلان در رشته بیوتکنولوژی میتوانند در مراکز پژوهشی محیط زیست مشغول به کار شوند و با بررسی آلایندههای هوا و پسابهای کارخانجات و مراکز صنعتی، به بهبود شرایط محیط زیست کمک بسیاری کنند.
6- صنعت کشاورزی
انواع گیاهان کشاورزی برای رشد و بقای خود به کودها و سموم مختلفی نیاز دارند تا ثمردهی خوبی داشته باشند. به همین دلیل با استفاده از رشته زیست فناوری میتوان صنعت کشاورزی را تا حد خیلی زیادی گسترش داد و به باردهی بیشتر گیاهان و مزارع کشاورزی منجر شد.
7- صنعت غذایی
فارغالتحصیلان رشته زیست فناوری میتوانند با تحقیق کردن درباره انواع غذاها و اصلاح آنها، غذاهایی با پروتئین و مواد مغذی بیشتر تولید کنند. در نتیجه، فروش این غذاها راحتتر خواهد بود و سود حاصل از آن از نظر اقتصادی تا حد قابلتوجهی افزایش پیدا میکند.
آینده شغلی رشته زیست فناوری
بهطورکلی، از آنجا که این رشته یکی از رشتههای نوین در ایران به شمار میآید، آینده شغلی نسبتاً خوبی در بازار ایران دارد. اما به طور کلی، داشتن مدرک فارغالتحصیلی بهتنهایی نمیتواند پاسخگوی نیاز جامعه باشد و افرادی که بخواهند در بازار شغلی جایگاه خوبی داشته باشند، باید از نظر تجربی و علمی نیز در سطح بالایی قرار بگیرند.
یکی دیگر از مشاغلی که فارغالتحصیلان رشتههای زیست فناوری یا بیوتکنولوژی میتوانند داشته باشند، تدریس در دانشگاههای مختلف است. البته برای تدریس در این دانشگاهها باید تحصیلات تکمیلی خود را به اتمام رسانده باشند و مقطع دکتری را بگذرانند.
واحدهای دانشگاهی رشته بیوتکنولوژی
دانشجویان در مقطع کارشناسی در رشته بیوتکنولوژی باید ۱۳۲ واحد درسی را بگذرانند که این واحدهای درسی در علوم پایه، پزشکی، معرفتی، نظری، مهندسی و مبانی بیوتکنولوژی مشترک هستند. در مقطع کارشناسی ارشد نیز دانشجویان باید ۴۸ واحد درسی را در یکی از گرایشهای انتخابی خود بگذرانند. به علاوه، 2 واحد سمینار و ۶ واحد پژوهشی برای این مقطع وجود دارد. همچنین در مقطع کارشناسی دانشجویان باید زبان انگلیسی را نیز در حد تافل ۵۶۰ بگذرانند.
علاوه بر این موارد، دانشجویان در این رشته تا حد خیلی زیادی با یکی از زبانهای برنامهنویسی آشنا میشوند. داشتن معدل ۱۵ به بالا برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد در دوره لیسانس در رشته زیست فناوری ضروری است. از طرف دیگر، دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد هم باید معدل حداقل ۱۶ داشته باشند تا بتوانند وارد مقطع دکتری شوند.
مهاجرت با رشته بیوتکنولوژی
یکی از مهمترین مزایای رشته زیست فناوری این است که نه تنها در ایران، بلکه در سایر کشورهای جهان نیز فرصتهای بسیار خوبی در اختیار فارغالتحصیلان قرار میدهد. به همین دلیل کسانی که به فکر مهاجرت تحصیلی هستند، میتوانند در این رشته به کشور مورد نظر خود مهاجرت کنند.
ازآنجاکه این رشته برای برطرف کردن مشکلات صنعتی، پزشکی، گیاهی و زیست محیطی کاربردهای زیادی دارد، میتوان از آن در همه جای جهان استفاده کرد. به همین ترتیب، میتوان انتظار داشت که این رشته در بازارهای خارجی نیز شرایط خیلی خوبی برای پیدا کردن کار دارد.
بخش زیادی از شهرت رشته بیوتکنولوژی بعد از همهگیر شدن پاندمی کرونا شکل گرفت. در آن زمان، فارغالتحصیلان این رشته برای تولید کیتهای تشخیص کرونا و سپس واکسن موردنیاز برای درمان این بیماری تلاشهای زیادی به عمل آوردند. از این رو، داوطلبان این رشته میتوانند در خیلی از دانشگاههای برتر در سراسر جهان در رشته بیوتکنولوژی تحصیل کنند.
بهترین کشورهای جهان در رشته زیست فناوری
طرفداران بسیار زیاد رشته زیست فناوری باعث شده که دانشگاههای زیادی در سراسر جهان این رشته را به علاقهمندان و داوطلبان ارائه دهند. در این کشورها دانشگاههای برتر با رتبه علمی بسیار خوبی وجود دارند و به همین دلیل کسانی که به این رشته علاقه داشته باشند، میتوانند بهراحتی در یکی از این دانشگاه پذیرش گرفته و فرصتهای شغلی قابلتوجهی را برای آینده خود فراهم آورند. برخی از بهترین و پرطرفدارترین کشورهای جهان برای تحصیل در رشته بیوتکنولوژی در خارج از کشور شامل موارد زیر میشوند:
- کانادا
- ایالات متحده آمریکا
- آلمان
- انگلستان
- نیوزلند
- مالزی
- سوئیس
- استرالیا
- فرانسه
- کره جنوبی
- ژاپن
کسانی که بخواهند در هر یک از این کشورها در رشته زیست فناوری مشغول به تحصیل شوند، بعد از فارغالتحصیلی نیز میتوانند در همین کشورها کاری متناسب با رشته خود پیدا کرده و اقامت بیشتری در این کشورها داشته باشند.
برخی از پرطرفدارترین فرصتهای شغلی در رشته بیوتکنولوژی در خارج از کشور شامل کار کردن در یکی از حوزههای فناوری زیستی، پزشکی، کشاورزی، محیط زیست، داروسازی، فناوری و سایر موارد اینچنینی میشوند. به طور کلی، کشورهای توسعه یافته مکانی بسیار عالی برای علاقهمندان به تحصیل در رشته بیوتکنولوژی و فارغالتحصیلان این رشته به شمار میآیند.
رشته بیوتکنولوژی در کانادا
با توجه به فهرست بالا، به احتمال زیاد متوجه شدهاید که کانادا یکی از بهترین مقاصد برای تحصیل در رشته بیوتکنولوژی به شمار میآید. این کشور یکی از پردرآمدترین مکانها برای این رشته شناخته میشود و فارغالتحصیلان میتوانند خیلی سریع کار موردنظر خود را در کانادا پیدا کنند.
چرا که متخصصان یا بیوتکنولوژیستها میتوانند در زمینههای شغلی مختلف مانند مدیریت منابع، کشاورزی، بیوتکنولوژی گیاهی و جانوری، حفاظت محیط زیست، علوم بهداشتی، میکروبیولوژی و بیولوژی سلولی و مولکولی به سایر متخصصان کمک قابلتوجهی کنند.
در کشور کانادا بهروزترین و مدرنترین تجهیزات موردنیاز کار بیوتکنولوژیستها مانند انواع میکروسکوپهای فوقالعاده حرفهای در اختیار آنها قرار میگیرند و در نتیجه، آنها نیز میتوانند بهترین عملکرد خوبی برای شناسایی انواع بیماریها و اصلاح گونههای گیاهی و جانوری داشته باشند. بعضی از بهترین عناوین شغلی که فارغالتحصیلان رشته بیوتکنولوژی میتوانند در کشور کانادا مشغول شوند، به شرح زیر هستند:
- تکنولوژیست حیات وحش
- تکنولوژیست میکروبیولوژی
- تکنولوژیست آبزی پروری
- تکنولوژیست اصلاح گیاهان
- تکنولوژیست گیاه شناسی
- تکنولوژیست تخمریزی آبزیان
- تکنولوژیست بذر
- تکنولوژیست خاکشناسی
- تکنولوژیست کنترل کیفیت
- تکنولوژیست شیلات
- تکنولوژیست باکتروبیولوژیک
- تکنولوژیست آزمایشگاه بیولوژیکی
علاوه بر این که در حال حاضر نیز رشته بیوتکنولوژی بازار کار بسیار خوبی در کشور کانادا دارد، انتظار میرود که این کشور در آینده نیاز خیلی بیشتری به این رشته داشته باشد. به طوری که فارغالتحصیلان رشته زیست فناوری میتوانند در یکی از رشتههایی که پیش از این معرفی کردیم یا رشتههای جدیدی مانند حوزههای صنایع غذایی و صنایع دیگر، مشاغل بسیار زیادی را در کانادا پیدا کنند. از این رو، دولت کانادا علاقهمندان به رشته بیوتکنولوژی را جذب کرده و آنها را تشویق به کار کردن در همین کشور میکند.
بازار شغلی بیوتکنولوژی در آینده
همان طور که پیش از این نیز به اختصار گفتیم، فارغالتحصیلان رشته بیوتکنولوژی میتوانند در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی مختلف مشغول به کار شوند و به کشف و بررسی انواع داروها و روشهای جدید برای اصلاح گونههای گیاهی و جانوری بپردازند. همچنین ژنتیک در این رشته اهمیت بسیار زیادی دارد و کسانی که در یک رشته فارغالتحصیل میشوند، میتواند در مراکز تحقیقاتی ژنتیک کار کنند.
برخی دیگر از بازار کارهای رشته زیست فناوری در آینده و بعد از فارغالتحصیلی دانشجویان، شامل مواردی مانند اجرا و طراحی پروژههای تحقیقاتی، نگهداری و مراقبت از تجهیزات موجود در آزمایشگاه، مطالعه و تحقیق روی مواردی مانند خون، محصولات کشاورزی، مواد غذایی، باکتری و سایر موارد اینچنینی میشوند.
دانشگاههای معتبر داخلی در زیست فناوری
همان طور که انتظار میرود، رشته زیست فناوری در کشور ایران نیز طرفداران خیلی زیادی دارد و به همین دلیل میتوان دانشگاههای متعددی را در ایران پیدا کرد که این رشته را ارائه میدهند. به همین دلیل علاقهمندان به رشته زیست فناوری و کسانی که در کنکور سراسری تجربی یا حتی ریاضی شرکت کردهاند، میتوانند در صورت کسب رتبه قابلقبول، در یکی از این دانشگاهها مشغول به تحصیل شوند.
در صورت تحصیل در یکی از این دانشگاهها، شانس فارغالتحصیلان برای پیدا کردن کار بعد از اتمام تحصیل فوقالعاده بیشتر خواهد بود. زیرا این دانشگاهها در فهرست برترینهای ایران در رشته بیوتکنولوژی قرار میگیرند و به احتمال خیلی زیاد بعد از فارغالتحصیلی، بار علمی دانشجویان فوقالعاده بیشتر خواهد بود.
البته کاملاً طبیعی است که قبول شدن در رشته بیوتکنولوژی در این دانشگاهها نیز دشوارتر از سایر دانشگاههای معمولی است. اما بهتر است کسانی که بهتازگی در کنکور سراسری شرکت کرده و رتبه خود را دریافت کردهاند، این دانشگاهها را بشناسند تا بتوانند با تکمیل فرم انتخاب رشته با این دانشگاهها، شانس خود را برای ورود به آنها بیشتر کنند.
در ادامه، برخی از بهترین و پرطرفدارترین دانشگاههای معتبر در کشور ایران برای تحصیل در رشته زیست فناوری را نام میبریم. لازم به ذکر است که برای ورود به همه این دانشگاهها باید حتماً در کنکور سراسری شرکت کرده باشید و امکان ورود بدون آزمون در آنها وجود ندارد.
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه الزهرا تهران (ویژه خواهران)
- دانشگاه تهران
- دانشگاه تخصصی فناوریهای نوین آمل در استان مازندران
- دانشگاه شهید بهشتی تهران
- دانشگاه کردستان
- دانشگاه کاشان در اصفهان
- دانشگاه مراغه در استان آذربایجان شرقی
مواردی که پیش از این معرفی کردیم، رشته زیست فناوری را در نوبت اول ارائه میدهند. بااینحال، اگر به نوبت اول نرسیدید و خواستید در نوبت دوم اقدام کنید هم دانشگاههای متعددی پیش روی شما قرار میگیرند. برخی از دانشگاههایی که پیش از این نام بردیم مانند دانشگاه مراغه، دانشگاه تخصصی فناوریهای نوین آمل و دانشگاه کاشان برای نوبت دوم نیز ظرفیت دارند. اما برخی از دانشگاههای دیگری که در نوبت دوم و بهصورت غیرانتفاعی امکان تحصیل دانشجویان در رشته بیوتکنولوژی را فراهم میآورند، عبارتند از:
- موسسه غیرانتفاعی البرز در قزوین
- دانشگاه غیرانتفاعی شهید اشرفی در اصفهان
- دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر در یزد
- موسسه غیرانتفاعی امام جواد در یزد
- موسسه غیرانتفاعی اندیشه سازان در مازندران- نکا
- موسسه غیرانتفاعی ربع رشیدی در تبریز
- موسسه غیرانتفاعی سنا در ساری مازندران
- موسسه غیرانتفاعی علامه نائینی در نایین اصفهان
- موسسه غیرانتفاعی کاویان در مشهد
- موسسه غیرانتفاعی میزان در تبریز
- موسسه غیرانتفاعی نور دانش در میمه اصفهان
برای این که بتوانید در یکی از دانشگاههای دولتی و روزانه بالا یا سایر دانشگاههای ایران در رشته زیست فناوری قبول شوید، بهتر است رتبه نسبتاً خوبی داشته باشید. به عنوان مثال، تراز شما باید حداقل ۱۰۵۰۰ به بالا باشد. همچنین داشتن مدال در المپیاد رشتههای تجربی و ریاضی نیز میتواند شانس شما را برای ورود به این رشته افزایش دهد. علاوه بر این موارد، متقاضیانی که در فهرست انتخاب رشته خود رشته زیست فناوری را در اولویتهای ابتدایی خود قرار داده باشند، شانس بیشتری برای ورود به این رشته دارند.
- بخوانید
دانشگاههای خارجی مطرح در رشته بیوتکنولوژی
گفتیم که شرایط تحصیل در رشته بیوتکنولوژی در خارج از کشور نیز فوقالعاده عالی است و علاقهمندان به این حوزه میتوانند در یکی از دانشگاههای خارجی پذیرش گرفته و مشغول به تحصیل شوند. البته توجه داشته باشید که شرایط تحصیل در رشته زیست فناوری در خارج از کشور بسته به کشور مقصد، میتواند متفاوت باشد.
اما به طور کلی، ارائه مدارک مقطع قبلی بهصورت کامل، داشتن معدل نسبتاً بالا، انگیزه نامه و توصیهنامه مناسب، رزومه تحصیلی خوب و مدرک زبان انگلیسی میتوانند شانس دانشجو را برای دریافت پذیرش در دانشگاههای خارجی تا حد خیلی زیادی افزایش دهند.
علاقهمندان به این حوزه میتوانند در هر یک از مقاطع تحصیلی که بخواهند مانند کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته زیست فناوری تحصیل کنند. همچنین بورسیههای تحصیلی قابلتوجهی در کشورهای مختلف در اختیار دانشجویان خارجی قرار میگیرند که آنها میتوانند با استفاده از این بورسیههای تحصیلی، شهریه دانشگاه، هزینههای زندگی و حتی رفت و آمد خود را از طرف دولت کشور مقصد دریافت کنند.
به خاطر طرفداران بسیار زیاد رشته زیست فناوری در سراسر جهان، دانشگاههای مطرح متعددی این رشته را ارائه میدهند. در ادامه، تنها فهرست محدودی از پرطرفدارترین و بهترین دانشگاههای برتر جهان در رشته بیوتکنولوژی را نام میبریم.
- دانشگاه هاروارد آمریکا
- دانشگاه کالیفرنیا
- موسسه فناوری ماساچوست (MIT)
- دانشگاه استنفورد کالیفرنیا
- دانشگاه آکسفورد
- دانشگاه توکیو
- دانشگاه فنی دانمارک
- دانشگاه کویینزلند استرالیا
- دانشگاه تورنتو کانادا
- دانشگاه کمبریج لندن
- دانشگاه کلگری کانادا
- دانشگاه ساسکاچوان در کانادا
- دانشگاه مانیتوبا کانادا
- دانشگاه یورک انگلستان
- دانشگاه واترلو کانادا
- دانشگاه گوتینگن آلمان
- دانشگاه کپنهاگ دانمارک
اگرچه هزینه تحصیل در دانشگاههای برتر جهان در رشته بیوتکنولوژی نسبتاً بالا است، اما مطمئن باشید که بهخاطر ارائه بورسیههای تحصیلی، میتوانید بخش زیادی از هزینههای خود را از طرف دولت و دانشگاه مورد نظر خود دریافت کنید.
به عنوان مثال، در دانشگاههای هاروارد، استنفورد، کویینزلند، ساسکاچوان، مانیتوبا و سایر موارد اینچنینی بورسیههای تحصیلی متعددی در اختیار دانشجویان بینالمللی قرار میگیرند و آنها میتوانند با استفاده از این کمک هزینههای تحصیلی، هزینههای تحصیل و زندگی در کشور مورد نظر خود را به دست بیاورند. شرایط دریافت بورسیه در هر دانشگاه با دانشگاه دیگر متفاوت است و برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این زمینه، میتوانید از کارشناسان ما در یاوران دانش کمک بگیرید.
میزان دشواری تحصیل در رشته زیست فناوری
میزان دشواری تحصیل در رشته زیست فناوری تا حد خیلی زیادی به خود دانشجو بستگی دارد. به عنوان مثال، کسانی که به این رشته علاقه زیادی دارند و در این زمینه نیز استعداد دارند، دشواری کمتری را تجربه میکنند. علاوه بر این، داشتن پیشینه تحصیلی برای درس خواندن در این رشته نیز میتواند چالشهای دانشجویان برای ادامه تحصیلات تا حد زیادی کاهش دهد.
اما به طور کلی، رشته زیست فناوری میتواند چالشهای زیادی برای دانشجویان داشته باشد. در این رشته طیفهای متعددی تحت بررسی قرار میگیرند. زیرا دانشجویان باید بتوانند در عین درک قوی از دروس تجربی مانند زیست شناسی، دروسی مانند ریاضی و شیمی و فیزیک را نیز بگذرانند.
از این رو، دانشجویان برای موفقیت در این رشته باید تلاش زیادی داشته باشند و دروس را بهصورت منظم و مستمر بگذرانند. در ادامه، چند مورد از مهمترین دروس مشترک بین گرایشهای مختلف شته زیست فناوری را مشاهده میکنید. سایر دروس تخصصی بسته به گرایش انتخابی دانشجو، میتواند متفاوت باشد.
زیست شناسی عمومی | زیست شناسی | زیست شناسی مولکولی | ژنتیک عمومی |
|---|---|---|---|
اصول مهندسی ژنتیک | ژنتیک میکروارگانیسمها | قوانین زیست محیطی | مبانی بیوتکنولوژی پزشکی |
شیمی آلی | شیمی عمومی | بیوشیمی ساختمانی | روشهای بیوشیمی و دستگاهها |
اصول مهندسی بیوشیمی | ایمنی شناسی | میکروبیولوژی کاربردی | زیست شناسی پرتوی |
مبانی بیوتکنولوژی مولکولی | مبانی بیوتکنولوژی کشاورزی | مبانی بیوتکنولوژی محیطی | انتقال جرم |
شیمی فیزیک | فیزیک جدید | موج و حرارت | مکانیک |
الکتریسیته و مغناطیس | مکانیک سیالات | موازنه جرم و انرژی | — |
تفاوت بیوتکنولوژی با بقیه زیستشناسیها
اصلیترین تفاوت رشته بیوتکنولوژی با بقیه زیستشناسیها این است که در رشته زیست فناوری از روشهای مدرن و جدید برای کار کردن روی موضوعات جانوری و گیاهی استفاده میشود. این در حالی است که شاید در سایر روشها و رشتههای زیست شناسی، روشهای فناوری و مدرن چندان تاثیری روی این موضوع نداشته باشند.
مهمترین فاکتور در رشته زیست فناوری، شناخت انواع مولکولهای DNA و بررسی آنها برای اصلاح ساختار موجودات زنده است. با استفاده از این رشته، میتوان اصلاحات متعددی روی گونههای جانوری و گیاهی به وجود آورد و تغییرات مثبتی ایجاد کرد.
وجود رشته زیست فناوری در دنیای امروز اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا با استفاده از این رشته میتوان تغییرات قابلتوجهی در گونههای جانوری و گیاهی به وجود آورد. قبل از همه چیز، متخصصان و بیوتکنولوژیستها باید با استفاده از روشهای مدرن و فناوریهای جدید، اطلاعات قابلتوجهی از این گونهها به دست بیاورند و با استفاده از روشهای منحصربهفرد، به اصلاح بهتر گیاهان و جانوران کمک کنند و جان آنها را نجات دهند.
کاربردهای زیست فناوری
رشته زیست فناوری کاربردهای متعددی دارد و فارغالتحصیلان این رشته میتوانند با کسب اطلاعات مورد نیاز، به هر یک از این کاربردها که بخواهند، دست پیدا کنند. در حال حاضر کاربردهای قابلتوجه رشته بیوتکنولوژی باعث شده که بیوتکنولوژیستها بتوانند شرایط بسیار خوبی برای گونههای گیاهی و جانوری به وجود بیاورند. در نتیجه، کسانی که در این زمینهها مشغول به کار درآمد هستند، از این طریق میتوانند به سود بیشتری برسند.
علاوه بر این موارد، رشته زیست فناوری در زمینه تشخیص و درمان انواع بیماریهای انسان نیز نقش توجهی دارد. به طور کلی، این رشته نهتنها در سلامت انسان، گیاهان و جانوران، کاربردهای زیادی در صنایع دیگر نیز دارد. در ادامه، بهصورت مختصر برخی از مهمترین کاربردهای رشته زیست فناوری را نام میبریم.
- تولید انسولینهای انسان
- اصلاح گونههای گیاهی و جانوری
- تولید ماست، پنیر و نان و سایر مواد غذایی
- ستکاری و اصلاح ژنها یا به عبارتی مهندسی ژنتیک
- اینترفرون علوم آزمایشگاهی
- ایجاد پادزیستها یا آنتی بیوتیکها
- تولید کیتهای تشخیص بیماریهای مختلف
- تولید هورمونهای محرک مورد نیاز بدن برای درمان مشکلات و اختلالات متعدد
- اینترفرون گاما
- اینترفرون سینووکس و رسیژن
گرایشهای رشته زیست فناوری
در قسمتهای ابتدایی این مقاله به اختصار برخی از مهمترین گرایشهای رشته زیست فناوری را به شما معرفی کردیم. به طور مثال، این رشته دارای گرایشهای مختلفی مانند بیوتکنولوژی فراورش زیستی، بیوتکنولوژی میکروبی، مولکولی، پزشکی، کشاورزی، محیطی و سایر موارد اینچنینی هستند.
نکته مهمی که باید درباره رشته زیست فناوری بدانید، این است که امکان تحصیل در مقطع دکترای پیوسته را نیز دارید. در دکترهای پیوسته همه مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا بهصورت مجزا و پشت سر هم ارائه میشود و دانشجویان میتوانند بعد از طی هر یک از این مراحل، هر یک از گرایشهایی که پیش از این نام بردیم را انتخاب کرده و ادامه تحصیل بدهند.
پاسخ به سوالات متداول شما
رشته بیوتکنولوژی چه گرایشهایی دارد؟
برخی از مهمترین گرایشهای رشته بیوتکنولوژی شامل مواردی مانند زیست فناوری محیطی، زیست فناوری پزشکی، زیست فناوری کشاورزی، بیوتکنولوژی مولکولی، بیوتکنولوژی میکروبی و زیست فناوری فراورش زیستی میشوند.
فارغالتحصیلان رشته بیوتکنولوژی میتوانند در چه مکانهایی مشغول به کار شوند؟
کسانی که در رشته زیست فناوری فارغالتحصیل میشوند، میتوانند در مکانهای مختلف تحقیقاتی و دولتی مانند مراکز پژوهشی، آزمایشگاهها، شرکتهای داروسازی، صنایع کشاورزی و نساجی کار کنند.
رشته زیست فناوری چگونه باعث اصلاح گونهها میشود؟
بیوتکنولوژیستها بعد از بررسی انواع گونههای گیاهی و جانوری، روشهای نوین برای اصلاح و بهبود آنها را پیدا میکنند. سپس از طریق تغییر DNA و تغییر ژنتیک آنها، به اصلاح فرم این گونهها کمک زیادی میکنند.
شرایط تحصیل در رشته بیوتکنولوژی در خارج از کشور چگونه است؟
بسیاری از دانشگاههای معتبر سراسر جهان مانند دانشگاههای هاروارد، آکسفورد، کالیفرنیا، تورنتو و سایر موارد اینچنینی، رشته بیوتکنولوژی را با کیفیت بسیار بالایی ارائه میکنند. تنها کافی است که متقاضیان بتوانند از این دانشگاهها پذیرش بگیرند.
رشته بیوتکنولوژی چه تعداد واحدهای درسی دارد؟
دانشجویان رشته تکنولوژی در مقطع کارشناسی باید ۱۳۲ واحد تحصیلی را بگذرانند تا بتوانند وارد مقطع بعدی، یعنی کارشناسی ارشد شوند.
