انتخاب رشته دانشگاه فرهنگیان + ویدیو مزایا، معایب و چالشها
در عصر حاضر که آموزش و پرورش به عنوان یکی از پایههای اساسی توسعه جوامع شناخته میشود، نقش دانشگاهها نیز به جهت مراکز اصلی تربیت نیروهای کارآمد و فعال در حوزه آموزش به مراتب افزایش یافته است. دانشگاه فرهنگیان به عنوان یکی از نهادهای مهم در آموزش عالی، نقش کلیدی در تربیت نیروهای تحصیلی دبیری ایفا میکند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی شرایط تحصیلی در دانشگاههای دبیری، چالشها و فرصتهای پیش روی دانشجویان از بدو ورود به دانشگاه فرهنگیان تا ادامه تحصیل در مراتع بالاتر و حوزه کاری پس از تحصیل بپردازیم.
ویدیو انتخاب رشته فرهنگیان
دانشگاه فرهنگیان و اهداف اصلی این مراکز چیست؟
دانشگاه فرهنگیان یکی از موسسات آموزش عالی در کشور است که به طور اصلی در زمینه تربیت معلمان و ارائه دورههای مرتبط با آموزش و پرورش، ارتقاء سطح دانش و مهارت معلمان و ترویج مطالعات علوم تربیتی فعالیت میکند.
اهداف اصلی دانشگاه فرهنگیان شامل آموزش و پرورش کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشتههای مختلف علوم تربیتی، روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم انسانی، و موارد مرتبط است.
این دانشگاه با توجه به نیازهای جامعه به معلمان و افراد متخصص در حوزه آموزش، نقش بسیار مهمی در تدریس و تربیت نیروهای کارآمد در این زمینه دارد. بهطور کلی؛ دانشگاه فرهنگیان با تأکید بر تربیت نیروهای متخصص و متعهد در زمینه آموزش، شناخته میشود.
اما آیا توانسته است که به این هدف برسد یا خیر؟ در مورد این سوال در ادامه مقاله بیشتر توضیح داده میشود.
افزایش تقاضا برای ورود به دانشگاه فرهنگیان
در این سالها تقاضای ورود به دانشگاه فرهنگیان بیشتر شده و به همین علت؛ داوطلبان زیادی در کنکور فرهنگیان شرکت میکنند. در چند سال اخیر آمار داوطلبان کنکور فرهنگیان نیز سیر صعودی داشته است. عوامل مختلفی هستند که در تصمیمگیری داوطلبان برای حضور در دانشگاههای تربیت معلم، تاثیر بسزایی دارند.
عوامل جذب داوطلبان به دانشگاه فرهنگیان
همانطور که گفته شد؛ داوطلبان زیادی هرساله به دلایل متعدد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، در کنکور شرکت کرده و در مسیر تربیت معلم قدم برمیدارند.
کسب درآمد در حین تحصیل و پتانسیل شغلی پس از فارغالتحصیلی
باتوجه به وضعیت اقتصادی و شغلی که در جامعه امروزی برقرار است، دانشآموزان بر این باورند که پس از کنکور و قبولی در دانشگاه، مدت زمانی را باید در دانشگاه تحصیل کنند و پس از آن که فارغالتحصیل میشوند، زمینه شغلی و درآمدی آنچنان مطلوب را برای خود نخواهند داشت و موقعیتی عالی را برای خود متصور نخواهند شد.
به همین دلیل؛ مواجه شدن با مرکزی که از همان ابتدای دانشجویی به دانشجو حقوق میدهد و پس از تحصیلات عالی نیز موقعیت شغلی مناسبی را برای او فراهم میکند، از دیدگاه دانشآموز بسیار مطلوب و کارآمد میباشد.
پس مسئله دریافت حقوق در زمان تحصیل و استخدام رسمی شدن در فرهنگیان، برای داوطلب یک موقعیت خوب به شمار میرود، از همه مهمتر نیز بعد از تحصیل شغل برای او مهیا و مشخص است، تا ادامه مسیر را به این شکل پیش ببرد. این معیار بیشتر معلول شرایط اقتصادی جامعه است.
برنامهریزی اقتصادی در مقابل چالشهای تربیت معلم
دیدگاه کسب درآمد حین و پس از تحصیل برای اقشار کم درآمد که نگاههای اقتصادی نسبت به رشته و شغل آینده خود دارند، مطلوب است. اگر چه که این موقعیت بهترین فرصت برای کسب درآمد سریعتر است، اما اگر تنها به شرایط اقتصادی این شغل توجه کنید و علاقه و تمایلی برای تحصیل و کار در حوزه تربیت معلم نداشته باشید، ادامه مسیر تحصیل و کار، باتوجه به چالشها برای شما داوطلبین کنکور تربیت معلم، سخت خواهد بود.
شرایط پیش روی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان (دوره کارشناسی)
تمایل و استقبال زیاد داوطلبین کنکور به حضور در دانشگاه فرهنگیان و فعالیت در حوزه معلمی و دبیری به عامل دریافت حقوق حین تحصیل و پس از تحصیل، وابسته است. اما باید بررسی کنیم که این عامل در ادامه مسیر چگونه است؟ آیا این عامل تمام خواستههای داوطلب را حین تحصیل اجابت میکند؟ داوطلبی که وارد دانشگاه دبیری میشود، باید با چه مسائلی آشنا باشد و چه نکاتی را مدنظر بگیرد؟
حضور در خوابگاههای شبانه روزی، حین تحصیل در 4 سال ابتدایی
1- قوانین و ضوابط برقرار در خوابگاههای شبانه روزی:
پس از پذیرش اول؛ یعنی پذیرش در دانشگاه فرهنگیان، دوره تحصیل 4 ساله ابتدایی، به صورت خوابگاههای شبانه روزی است. درواقع دانشگاه فرهنگیان مانند دیگر دانشگاههای معمولی فعالیت ندارند و به این شکل نیست که دانشجو انتخاب واحد کند و پس از اتمام کلاس به خانه یا خوابگاه بازگردد.
- دانشجویان در دانشگاه تربیت معلم؛ از صبح شنبه تا پایان روز پنجشنبه به صورت شبانه روزی در خوابگاههای فرهنگیان حاضر هستند.
- ورود و خروجشان از خوابگاه طبق ضوابط و قوانین مشخص بررسی میشود.
- اگر دانشجویی بخواهد بین هفته از خوابگاه خارج شود، باید اجازه خروج داشته باشد.
کسی که میخواهد در این دانشگاهها تحصیل کند، باید بداند که شرایط حضور در خوابگاه چگونه است و آیا میتواند به این شکل در خوابگاه حضور داشته باشد یا نه!
افراد زیادی هستند که در بدو ورود به خوابگاههای فرهنگیان از این شرایط اطلاعی نداشته و چه بسا در طول مدت تحصیل بسیار اذیت شدند و با مشکلات زیادی روبهرو بودند.
2- حضور افراد مختلف در خوابگاههای دانشگاه فرهنگیان:
مکان تحصیل و دوره تحصیلی دانشجوی فرهنگیان در خوابگاه شبانه روزی است. قسمتی از شرایط دانشگاه حضور در خوابگاه و زندگی با افرادی است که کنار او هستند. ممکن است فردی که در خوابگاه کنار او حضور دارد، از شهر دیگر، با اعتقادات مختلف و دیدگاههای متفاوت باشد.
زمانی که داوطلبی تصمیم میگیرد در این رشته تحصیل کند، باید درنظر داشته باشد که قرار است 4 سال و بهطور شبانه روزی کنار افرادی این چنین متفاوت از عقاید و نظرات خود زندگی کند. آیا او فردی سازگار با این شرایط است و میتواند خود را با محیط و افراد جدید هماهنگ کند؟ شاید بتوان این شرایط را شبیه دوران سربازی در پسران دانست.
پس به عنوان کسی که میخواهد در این مسیر گام بگذارد باید به این مسائل توجه ویژهای شود.
ادامه تحصیل در رشته فرهنگیان؛ پس از دوره کارشناسی
ادامه تحصیل یک دانشجوی فرهنگیان پس از فارغالتحصیلی از دوره کارشناسی به نیاز آموزش و پرورش بستگی دارد. از همان ابتدا برای دانشجویان فرهنگیان ذکر میشود که ادامه تحصیل تنها در شرایطی برقرار است که آموزش و پرورش به آنها احتیاج داشته باشد.
دانشجویی در آزمون ارشد شرکت میکند و موفق به قبولی در دانشگاه میشود، اما ممکن است آموزش و پرورش با حضور او در دانشگاه برای ادامه تحصیل در مقطع ارشد، موافقت نکند. اگر موافقتی از سوی آموزش و پرورش صورت نگیرد امکان ادامه تحصیل برای او برقرار نیست.
عدم تغییر رده شغلی؛ حتی با درآمد و مدرک بالاتر!
داوطلبی که با موافقت آموزش و پرورش ادامه تحصیل میدهد و مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت میکند، باید ابتدا مجدداً توسط آموزش و پرورش مدرک او تایید شود تا بتوانند برای او ارتقاء درآمدی درنظر بگیرند که معمولاً این موضوع در آموزش و پرورش، اتفاق نمیافتد.
حال اگر گاهاً ارتقا مالی صورت بگیرد و رده مالی معلمی، با رفتن به مقطع فوق لیسانس از لیسانس تغییر کند، ممکن است رده شغلی عوض نشود. به عنوان مثال؛ شما همان معلم ریاضیات راهنمایی با مدرک فوق لیسانس باقی خواهی ماند.
این نکاتی است که باید قطعاً به آنها توجه داشت چرا که همه این موارد در دراز مدت 30 سال کاری مدنظر قرار گرفته میشوند و درکنار فرصتهای مالی و شغلی باید آنها را شناخت.
وضعیت پس از تحصیل برای یک معلم
پس از تحصیل در دانشگاه فرهنگیان، دو چیز پیش روی یک معلم است.
1- شغل
از همان ابتدای ورود به دانشگاه فرهنگیان و در سن 18سالگی، دانشجوی تربیت معلم، تعیین کرده است که چه شغلی را میخواهد. پس حالا بعد از اتمام تحصیلات عالی خود در دانشگاه دبیری، امکان تغییر شغل خود را ندارد.
به عنوان مثال؛ اگر از همان ابتدا تصمیم بر این بود که معلم علوم راهنمایی، معلم آموزش ابتدایی، دبیر دینی دوره متوسطه دوم و یا دبیر زیست شناسی دبیرستان باشد، دروس مرتبط با هر یک را در دوره تحصیل خود مطالعه کرده است و حال دیگر در سن 25 یا 26 سالگی امکان تغییر شغل برای او مهیا نیست.
طبیعی است که انسانها در طول مدت زندگی دچار تغییر دیدگاه و علاقه میشوند ولی یک فرد معلم امکان تغییر شغل خود نسبت به علاقه و دیدگاه جدید را ندارد.
2- شهر
دانشجوی رشته تربیت معلم انتخاب کرده است که در چه شهری میخواهد شغل خود را ادامه دهد و کار کند. پس بعد از اتمام کارشناسی امکان تغییر شهر محل کار نیز وجود ندارد.
این دو مورد ذکر شده؛ یعنی شغل و شهر محل کار، تا پایان تهعد کاری یک معلم همراه او بوده و حدود 30 سال از لحظه تحصیل تا بازنشستگی در آن شغل و محل کار زندگی خواهد کرد.
البته که استثنائاتی برای تغییر این دو مورد وجود دارد، از جمله؛ جابجایی به شهر دیگر، تغییر جزئی در شغل، ارتقا به مدیریت از معلمی و… اما این موارد بیشتر در گذشته وجود داشته و ممکن است برای دانشجویی فرهنگیان این روزها برقرار نباشد.
پس اگر در کنکور فرهنگیان شرکت کردهاید و قصد دارید تا شغل دبیری را برای خود انتخاب کنید باید بدانید که امکان تغییر شغل ، تغییر محل خدمت و ارتقای شغل خودتان را در طول مدت 30 سال ندارید.
علاقهمندی به فرهنگیان؛ کلید ماندگاری در مسیر پر از چالش
در اینگونه شغلها، همیشه معتقد هستیم که افراد با توجه به محدودیتها و سختیهای کاری که وجود دارد، باید بسیار علاقهمند باشند. اگر علاقه فراوان و وافر به شغل خود نداشته باشید، خیلی زود از مسیری که انتخاب کردید پشیمان و گریزان خواهید شد.
بهخصوص در تربیت معلم و دبیری که تعهد 30 ساله به شغل خود دارید و در این میان نه میتوانید شغل خود را عوض کنید، نه میتوانید از آن فرار کنید، امکان مهاجرت حین اجرای تهعد کاری نخواهید داشت و تغییر شهر محل خدمت نیز برقرار نخواهد بود.
این در حالی است که در طول مدت زندگی ممکن است شرایط مختلفی برای پیشرفت هر فرد به وجود آید که در صورت انتخاب شغل دبیری باید همه آنها را نادیده بگیرید، این مسائل فقط و فقط با داشتن علاقه به دبیری و معلمی است که قابل پذیرش است و به هیچ عنوان انگیزههای مالی نمیتواند فرد را در طولانی مدن راضی و خوشبخت نگه دارد.
کنکور 1403 و کنکور فرهنگیان
کنکور 1403، با کنکور فرهنگیانی که قرار است در سال 1403 برگزار شود، تفاوتی دارد. حال دیگر پذیرش فرهنگیان جدا از کنکور صورت میگیرد. داوطلبان قرار است در یک آزمون جدید و با مواد امتحانی جدید مواجهه شوند.
تفاوت کنکور فرهنگیان و کنکور سراسری 1403
1- مواد امتحانی جدید
تا امروز به صراحت و صد در صدی اعلام نشده است که چه موضوعات امتحانی جدیدی قرار است در آزمون فرهنگیان مورد پرسش قرار گیرد. اما تا این لحظه، مقداری مسائل مذهبی – اعتقادی، سوالات هوش معلمی، سوالاتی در زمینههایی که نشان دهنده میزان علاقهمندیهای فرد برای معلمی و مسائلی که تعیین کننده میزان و حد تواناییهای داوطلب برای شغل معلمی است، مورد پرسش قرار خواهد گرفت.
2- عدم نیاز به آموختههای 12 ساله تحصیلی
داوطلبی که در آزمون فرهنگیان شرکت میکند، دیگر نیاز به کمک گرفتن از آموختههای 12 ساله تحصیلی خود ندارد، درواقع رقبای داوطلب، کسانی دیگر و با خصوصیات دیگری هستند. اگر داوطلب از رقبای خود در آزمون فرهنگیان جلو بزند و ببرد، باز هم معلوم نیست که از چه چیزی بهره میگیرد.
درواقع کسانی که در این مسابقه میبرند، با کسانی که از مسابقه کنکور میبرند، یک سو و هماهنگ نیستند. اگر در دانشگاه فرهنگیان پذیرش شدید، باید بدانید که با گروههای جدید و در مسابقه جدیدی شرکت کردید تا این مسابقه را بردید. پس توانمندیهای شما و آنها متفاوت است.
مصاحبه در در پذیرش بخشی از این رقابت در فرهنگیان است.
جمع بندی
توجه و شناخت جزء به جزء مسیر دانشگاه فرهنگیان برای یک داوطلب کنکور فرهنگیان حائز اهمیت است. شناخت چالشهایی از قبیل؛ امکان ادامه تحصیل، شرایط و ضوابط خوابگاهی شبانه روزی و دیگر مواردی که در مقاله بررسی شد به داوطلب این امکان را میدهد که قبل از حضور در دانشگاه دبیری، خود را در کنار موقعیتها بسنجد و ببیند که امکان همسو شدن با این اوضاع را دارد یا نه.
پاسخ به سوالات متداول شما
آیا امکان ادامه تحصیل پس از دریافت مدرک کارشناسی در دانشگاه دبیری وجود دارد؟
اینکه یک دانشجوی فارغالتحصیل کارشناسی بتواند در آزمون ارشد شرکت کند و در دانشگاه ادامه تحصیل دهد، براساس نیاز آموزش و پرورش تعریف میشود. ممکن است آموزش و پرورش به معلمی با مدرک ارشد در رشته مربوطه نیاز داشته باشد و قبول کند و در نقطه مقابل، قبول نکند.
آیا میتوان شهر محل تهعد خود را پس از اتمام تحصیلات تغییر داد؟
خیر، طبق شرایطی که آموزش و پرورش و دانشگاههای فرهنگیان تعیین کرده اند، امکان تغییر شهر محل کار وجود نخواهد داشت و تا پایان تعهد باید در آن شهر اقامت داشت.
کلاسهای دانشگاه در دوره کارشناسی به چه صورت خواهد بود؟
از ابتدای روز شنبه تا پایان پنجشنبه دانشجو موظف است در خوابگاههای شبانهروزی حضور داشته باشد.
دریافت حقوق حین تحصیل در دانشگاه دبیری چگونه است؟
دانشجویان دانشگاه تربیت معلم از بدو ورود به دانشگاه حقوق دریافت کرده و مدت زمان تحصیلشان جزوی از سابقه کاری آنها بهشمار میآید.