روش برگذاری آزمون نهایی ( برسی کامل اخبار و حواشی )
تا همین چند سال پیش کسب نمره بالا در امتحان نهایی متوسطه دوم از سالهای دهم، یازدهم و یا دوازدهم چندان اهمیتی نداشت و تمام دغدغه دانشآموزان در آمادگی کنکور خلاصه شده بود. اما حالا یعنی سال 1403 سیاست برگزاری کنکور تغییر کرده و معدل پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم تأثیری چشمگیر در نتایج نهایی کنکور و کسب رتبههای بالاتر دارند. موضوعی که ما را با چالش امتحان نهایی روبرو کرده است. اینکه چگونه در امتحان نهایی ۲۰ بگیریم؟
اگر پای صحبت قدیمیترها بنشینید احتمالا متذکر میشوند که با تسلط کامل و کافی بر مطالب درسی و متن و سوالات کتاب به راحتی میتوانید نمره ۲۰ را در امتحانات نهایی کسب کنید. اما آیا این افراد با تجربه از سیاست تغییر روش برگزاری آزمون نهایی و حتی چگونگی تصحیح در امتحان نهایی ۱۴۰2 اطلاع دارند؟ موضوعی که خیلی ساده باعث سردرگمی دانشآموزان شده و در نهایت فرصت کسب نمره بالا در امتحانات نهایی را از دست میدهند. در این مقاله از گروه یاوران دانش قصد داریم تا با جزئیات به تغییرات روش برگزاری امتحان نهایی پرداخته و از تکنیکهای کسب نمره ۲۰ در این آزمونهای مهم صحبت کنیم.
امتحان نهایی ۱۴۰۲ و چالش کسب نمره
وقتی سیاست برگزاری کنکور تغییر کرد و قرار شد تا نتایج امتحان نهایی سالهای دهم و یازدهم و دوازدهم نیز در کسب رتبه ورودی دانشگاه در نظر گرفته شود، خود به خود لازم بود تا روش برگزاری امتحانات نهایی نیز تغییر کند. تغییری که کاملاً جدی در امتحان نهایی ۱۴۰۲ اعمال شد و خیلیها را غافلگیر کرده است. تقریباً تمام دانشآموزانی که با تفکر سالهای گذشته پا در این امتحانات گذاشتهاند، نتوانستند نمرهای قابل قبول را کسب کنند.
در گذشته دانشآموزان برای آمادگی امتحان نهایی با مسیر تقریباً سادهای روبرو بودهاند تا جاییکه با تسلط کافی بر متن کتاب و مطالب و تمرینات درسی میتوانستند نمره قابل توجه 18 و گاهاً ۲۰ را کسب کنند. اما امتحان نهایی ۱۴۰۲ تمام معادلات سرراست قدیمی را بهم ریخته است. چرا که نشان داد چه از نظر روش طراحی سوال و چه از نظر تصحیح با سالهای قبل تفاوت آشکاری دارد. امتحان نهایی ۱۴۰۳ و سالهای بعد در امتداد ۱۴۰۲ قرار دارند و قطعاً همان سیاست را دنبال خواهند کرد. دانشآموز امروز باید از تغییرات ایجاد شده و روش جدید برگزاری این آزمونها اطلاع داشته باشد.
تفاوتهای امتحان نهایی ۱۴۰۲ چه بودند؟
روش برگزاری امتحانات نهایی سال ۱۴۰۲ به نسبت سالهای قبل ۲ تفاوت اساسی داشت که به قرار زیر هستند:
- روش طراحی سوالات در امتحان نهایی
- روش تصحیح سؤال و برگه امتحان
این دو موضوع به ظاهر ساده هستند؛ اما در عمل روش آزمون نهایی سال ۱۴۰۲ را به کلی با آنچه تاکنون می شناختیم تغییر داده است. دانشآموز حرفهای این سالها اگر میخواهد تا از حداکثر امتیاز آزمون نهایی برای کسب رتبه بهتر کنکور استفاده کند، لازم است تا این تفاوتها را درک کرده و خودش را برای امتحاناتی به مراتب چالشیتر از آنچه تاکنون بوده است، آماده سازد. این تفاوتها را با جزئیات بیشتری بررسی میکنیم.
روش طراحی سوال در امتحان نهایی سال ۱۴۰۲
چگونگی طراحی سوال و در کل چگونگی بارم بندی نمره در آزمونهای نهایی سال ۱۴۰۲ به کلی با سالهای قبل از آن متفاوت بود. روش طراحی سوال سالهای قبل بر پایه مطالب درسی کتاب در همان سال تحصیلی برای دانشآموزان بود و در نهایت سوالاتی را حل میکردند که در طول سال تحصیلی و در میان صفحات کتب درسی خوانده بودند. به این ترتیب دانشآموز سختکوش داستان ما با مطالعه متن کتاب درسی و انجام تمارین و درک مثالها به راحتی میتوانست نمره قابل قبول 18 و حتی بالاتر را کسب کند. در آزمونهای سالهای گذشته حدود 1.5 الی ۲ نمره سوالات خلاقیتی وجود داشت که تماماً از همان مطالب درسی بود و دانشآموزان خلاق با تکیه بر مطالب درسی میتوانستند که این سؤالات خلاقیتی را حل کنند.
اما نگرش طراحی سؤال امتحان نهایی سال ۱۴۰۲ به کلی تغییر کرده است. تا جاییکه دانشآموزان سختکوش صرفاً با تکیه بر مطالب و تمرینات کتب درسی هرگز نمیتوانند نمرههای عالی را کسب کند و برای رسیدن به نمرههای بالاتر از ۱۴ و یا ۱۵ به ابزارهای دیگری احتیاج دارند.
- بخوانید
سطح بندی کسب نمره در امتحان نهایی ۱۴۰۲
سیاست برگزاری امتحان نهایی سال ۱۴۰۲ و در امتداد آن سال ۱۴۰۳ و احتمالا سالهای آتی در هر چه تکنیکیتر شدن آزمونهای نهایی است. تا جاییکه دانشآموزان صرفاً در تکاپوی مطالب ساده درسی باقی نمانند. بر این اساس سطح بندی کسب نمره در امتحان نهایی ۱۴۰۲ به قرار زیر بود:
- دانشآموزان با تکیه بر مطالب کتابهای درسی و انجام تمارین و تکالیف کتب درسی نهایتاً میتوانند بین ۷ الی ۱۰ نمره را کسب کنند. به این ترتیب مطالعه و تسلط نسبی بر کتابهای درسی یک سطح مقدماتی برای قبولی در آزمون نهایی است.
- دانشآموزان برای کسب نمره بالاتر تا حد ۱۴ و یا ۱۵ به سطح حرفهای از تسلط بر مباحث کتب درسی نیاز دارند. به نوعی برای کسب نمره ۱۴ و یا ۱۵ تکیه بر مطالب درسی کفایت میکند، اما لازم است تا دانشآموز به سراغ تمارین و سوالات تفهیمیتری برود.
- برای کسب نمره بالاتر از حد ۱۴ و یا ۱۵ به گستره اطلاعاتی خارج از دایره کتب درسی نیاز داریم. در این سطح با تکنیک طراحی سوال بر پایه نکات درسی روبرو هستیم. به شکلی که طراح سوال ممکن است از نکات ترکیبی دروس و یا فصلها برای طراحی سؤال استفاده کند. به هر حال با تسلط بر این نکات کسب نمره تا حداکثر ۱۸ امکان پذیر است.
نمره باقیمانده تا کسب نمره ۲۰ از امتحان نهایی سطح عالی برای دانش آموزان خلاق است. این سوالات کاملاً استنتاجی طراحی میشوند و تنها دانشآموزان خلاق و مسلط به مطالب درسی میتوانند آنها را حل کنند.
تفاوت طراحی سوال پایه دهم و یازدهم با پایه دوازدهم در امتحانات نهایی
حساسیت امتحان نهایی پایه دوازدهم از پایههای دهم و یازدهم بیشتر است و به علت نزدیکی به کنکور حساسیت اجرای آن نیز بالاتر در نظر گرفته شده است. همین موضوع باعث شده تا روش طراحی سوال پایه دوازدهم به مراتب دشوارتر از روش طراحی سوال پایه دهم و یازدهم باشد. به شکلی که اگر تنها با تکیه بر مطالب کتب درسی میتوان تا حداکثر نمره ۱۰ را در آزمون نهایی پایه دوازدهم کسب کرد. این موضوع در پایه دهم و یازدهم اندکی سادهتر در نظر گرفته میشود و میتوان با تکیه بر مطالب کتب درسی تا حداکثر نمره ۱۳ و یا ۱۴ را پیش بینی کرد.
روش تصحیح سؤال امتحان نهایی سال ۱۴۰۲
تغییر روش تصحیح امتحان نهایی بحث جدی دیگری است. در سالهای قبل برگه امتحان نهایی دانشآموزان به حوزه تصحیح همان منطقه فرستاده میشد. به این ترتیب فرد تصحیحکننده برگه امتحانی خود به خود دورنمای فکری و فرهنگی با دانشآموزان همان منطقه داشت. این دیدگاه مشترک باعث میشد تا فرد تصحیح کننده با اطلاع از برخی جزئیات نگاه قانعکننده تری برای تصحیح برگهها داشته باشد. اما حالا و در امتحان نهایی سال ۱۴۰۲ برگه دانشآموزان از شهری به شهر دیگر فرستاده میشود. به این ترتیب مثلاً برگه امتحانی دانشآموزی در استان لرستان را فردی در حوزه تصحیح تهران بررسی میکند و برگه امتحان نهایی دانشآموزان تهرانی به شهرهای دیگر مانند یزد و یا مازندران فرستاده میشود.
دلیل این سفرِ برگههای امتحان نهایی هر چه هست، تأثیری عمیق بر کسب نمره بالا در امتحانات نهایی گذاشته است. چرا که فرد تصحیح کننده برگهها دیگر از دورنمای فکری و فرهنگی دانشآموزان آن منطقه اطلاعی ندارد و برگهها را با نگاهی متفاوت و قطعاً سختگیرانهتر تصحیح خواهد کرد. نگاهی که میتواند در کاهش نمره نهایی تأثیرگذار باشد. اما این تأثیر چگونه ایجاد میشود؟
- بخوانید
اهمیت توجه به روش تصحیح امتحان نهایی در چیست؟
در همین سال ۱۴۰۲ با خیل دانش آموزانی روبرو هستیم که هیچ دلیلی برای کاهش نمره خود را متصور نیستند؛ اما نمره اعلام شده آزمون نهایی آنها بسیار کمتر از سطح انتظاراتشان بود. از طرفی حتی جرأت اعتراض ندارند و میترسند که نمره نهایی حتی کمتر از این مقدار بشود. اما دلیل این غافلگیری چیست؟ پاسخ در عدم توجه به تغییر الگوی تصحیح امتحانات نهایی است.
دانشآموز امروز ما باید بداند که دیگر نمیتواند به هر شکل و ترتیبی سوالات امتحان نهایی را پاسخ بدهد. هر نوع بینظمی در پاسخ دادن به سوالات مثلاً پاسخ به سؤال اول و سپس سؤال آخر و تحویل برگه در یک حالت کاملاً بینظم تبعات نگران کنندهای به دنبال دارد. در عین حال روش نگارش و مدل نوشتن پاسخ سوالات حرفهای شده است.
تصحیح کنندگان با نگاهی متفاوت از دانشآموزان به سراغ برگهها میروند و لازم است این برگهها به شکلی نگارش شوند که حتی با تغییر در الگوی تصحیح اشکالی در پاسخدهی پیدا نشود. مهم است که دانش آموزان را برای نگارش صحیح پاسخ سوالات آموزش دهیم و آنها را با الگوی استاندارد نوشتن آشنا کنیم.
برای آمادگی امتحانات نهایی چکار کنیم؟
در یک بحث داغ از تفاوت روش برگزاری آزمون نهایی ۱۴۰۳ و ۱۴۰۲ با سالهای قبل صحبت کردیم و متذکر شدیم که امتحان پیش روی شما قاعدتاً از نظر طراحی سوال و روش تصحیح شرایط خاصی را سپری خواهد کرد. اما بحث اصلی این است که حالا چطور خودمان را برای این آزمون به ظاهر دشوارتر از سالهای قبل آماده کنیم؟ بهترین اقدامات و راهکار مؤثر کسب نمره ۲۰ در امتحان و آزمون نهایی ۱۴۰۳ چیست؟ اگر در تکاپوی کسب نمره بالا در امتحان نهایی ۱۴۰۳ هستید، چند توصیه را جدی بگیرید. از قبیل:
1- منتظر شب امتحان نباشید
اولین چالش و قاعدتاً اصلیترین کار برنامهریزی برای درس خواندن است. درس خواندن شب امتحانی حتی در سالهای گذشته نیز روش مؤثری نبوده و نخواهد بود. خصوصاً با تکنیکیتر شدن سوالات امتحانات نهایی دیگر نمیتوان با تکیه بر درس خواندن شب امتحان برای کسب نمره حتی قبولی اقدام کرد. درس خواندن شب امتحانی برای حفظ کردن مطالب درسی است و قاعدتاً راهکار مناسبی برای پاسخ به سؤالات تفهیمی حال و هوای امروز امتحان نهایی نیست. دانشآموزان لازم است تا از نیمه دوم سال و یا لااقل از نیمه دوم فروردین برای آغاز برنامه مطالعاتی و آماده سازی امتحان نهایی اقدام کنند.
- بخوانید
2- برای تسلط به کتب درسی دست به کار شوید
اگر چه گویا برای کسب نمره در آزمون نهایی لازم است تا به مطالب و مفاهیمی فراتر از کتاب درسی دسترسی داشته باشید؛ اما این دلیل نمیشود که خود کتابهای درسی را رها کنید. بدون تسلط بر مفاهیم درسی کتاب هرگز نمیتوانید مفاهیم تکمیلی کتابهای کمک آموزشی را یاد بگیرید. از طرفی کسب نمره ۱۴ و یا ۱۵ از طریق مطالعه کتب درسی امکان پذیر است. لذا در قدم دوم تمام مطالب کتب درسی فصل به فصل را کاملاً جدی مطالعه کنید و مطمئن شوید که بر تمامی مطالب آن کاملاً مسلط شدهاید. در این مسیر حتی یک تمرین به ظاهر ساده و یا به ظاهر بیربط با روش سوالات امتحانات نهایی را رها نکنید.
3- نمونه سوالات امتحان نهایی را حل کنید
برای آماده سازی امتحان نهایی باید نمونه سوالات شبیه به این آزمون را حل کنید. پاسخ به سوالات تستی کنکور بزرگترین اشتباه برای آماده سازی امتحان نهایی است. چرا که روش نمره دهی سوالات امتحان نهایی به طریقه درست حل مسئله است. این در حالی است که در سوالات کنکوری بدون توجه به روش حل مسئله تنها به جواب نهایی پرداخته شده است. تصحیح کنندگان امتحان نهایی تنها به پاسخهای استاندارد و کاملاً اصولی نمره میدهند و در این میان برای تکنیکهای حل مسأله کنکوری ارزشی قایل نیستند. لذا همت کنید و بدون دغدغه کنکور تنها برای مطالعه نمونه سوالات آزمون نهایی دست به کار شوید. در عین حال سؤالات را با حوصله حل کنید و روشهای حل خود را با کلید امتحان نهایی مطابقت دهید. توجه به نمونه سوالات امتحان نهایی ۱۴۰۲ اهمیت بالایی دارد و مطمئن شوید که از روش حل مطابق با کلید سوالات نهایی استفاده میکنید.
4- از درسنامه ها و فیلمهای آموزشی کمک بگیرید
در ادامه برنامهریزی برای آمادگی امتحانات نهایی باید به سراغ مطالب و مفاهیم تکمیلی در امتداد کتابهای درسی بروید. برای این منظور بهترین پیشنهاد استفاده از درسنامه ها و یا فیلمهای آموزشی و حتی معلم خصوصی است. قطعاً میدانید که برخی از سوالات امتحان نهایی فراتر از سطح کتابهای درسی هستند. اما منابع این سؤالات چه هستند؟
طراحان سوال نمیتوانند از موضوعاتی خارج از کتابهای درسی سوالی را طراحی کنند؛ اما میتوانند همان موضوعات درسی را کاملا مفهومیتر و در سطحی بالاتر و در قامت سؤالهای استنتاجی طراحی کنند. استفاده مناسب از درسنامه در طول برنامه مطالعاتی مفید است. هر چند شب امتحان فرصت مطالعه درسنامه و تماشای فیلمهای آموزش نیست و از همین حالا برای کمک گرفتن از این امکانات اقدام کنید.
5- از مشاوره تحصیلی استفاده کنید
برخورداری از مشاوره تحصیلی یک قدم حرفهای و تأثیرگذار برای کسب نمره بالا در امتحانات نهایی است. چرا که برنامهریزی برای آمادگی آزمون نهایی دشوار است و بعید است که یک دانشآموز به تنهایی از پس این کار برآید. از طرفی به دانستهها و مشاهدههای گاهاً غلط اطرافیان نمیتوان اعتماد کرد. این در حالی است که مشاوره تحصیلی قدم به قدم در کنار دانشآموز قرار میگیرد و او را از دغدغه برنامهریزی رها کرده و در نهایت به تمرکز هر چه بیشتر برای مطالعه عمیقتر دروس کمک میکند.
6- از کتابهای کمکآموزشی استفاده کنید
کتابهای کمکآموزشی در هر چه مسلطتر شدن دانشآموز بر مفاهیم کتب درسی و همچنین آشنایی با روش طراحی سوالات خاص و مفهومی تأثیرگذار است؛ اما آیا هر نوع کتاب کمکآموزشی مفید است؟ ویژگیهای یک کتاب خوب چیست؟
برای آمادهسازی امتحان نهایی به سراغ کتابهایی بروید که دارای سوالات تشریحی و فصل به فصل هستند. در عین حال از سوالات جامع در تنظیم آنها استفاده شده باشد. از طرفی غنی بوده و در آن از همه نوع سوال مانند سوالات کاملاً تشریحی، سوالات غلط یا درستی، سوالات پاسخ کوتاه و… گنجانده شده باشد. البته در این کتابها باید سوالات امتحان نهایی ۱۴۰۲ گنجانده شود.
7- از پانسیونهای مطالعاتی استفاده کنید
پانسیونها مکانهایی هستند که ویژه مطالعه دانشآموز تدارک دیده شدهاند و جو حاکم در آنجا برای درس خواندن جدی عالی است. حتی برخی از پانسیونها خدمات مشاوره و برنامهریزی درسی را ارائه میکنند که این امکانات برای دانشآموزانی که عادت به مطالعه طولانی و برنامهریزی دقیق ندارند، مفید است. فقط لازم است تا در انتخاب پانسیون مطالعاتی سطح امکانات و قابلیتهای آنجا را قبل از هر اقدامی بررسی کنید.
8- از کلاسهای جمعبندی و همایشها استفاده کنید
برای افزایش تسلط بر مباحث کتب درسی و کسب نمره بالاتر در امتحانات نهایی میتوانید شرکت در کلاسهای جمعبندی و همایشها را تجربه کنید. هر چند که استفاده از چنین کلاسهایی را برای دانشآموزان قوی و سطح بالا توصیه نمیکنیم. کلاسهای جمعبندی در نهایت برای هر چه مسلطتر شدن بر مفاهیم کتب درسی است که برای رسیدن به حداکثر نمره ۱۴ و یا ۱۵ مناسب هستند. قاعدتاً دانشآموز سطح بالا که برای کسب نمره بالاتر برنامهریزی میکند، شرکت در این کلاسها جز اتلاف وقت و هزینه، آورد دیگری ندارد. دانشآموز سطح بالا بهتر است تحت مشاوره و برنامهریزی قوی از روشهای صحیح مطالعاتی برای افزایش سطح علمی خود و تسلط هر چه بیشتر استفاده کند.
- بخوانید
آیا برای امتحان نهایی به معلم خصوصی نیاز داریم؟
کمک گرفتن از معلم خصوصی برای تقویت نقاط ضعف مفید است؛ اما لازم است تا در بازه پیش رو و قبل از رسیدن به فرجه نهایی امتحان از معلم خصوصی کمک بگیریم. معلم خصوصی در شب امتحان فایدهای ندارد و کمکی به فهم عمیق مطالب درسی نخواهد کرد.
از طرفی دانشآموزان قوی در صورت تمایل به استفاده از معلم خصوصی لازم است که از فردی با سطح مهارت و آموزش حرفهای کمک بگیرند. هر کسی نمیتواند به دانشآموزان قوی کمک کند، زیرا سطح معلمهای معمولی در نهایت برای تسلط بر مفاهیم کتاب و کسب نمره ۱۴ و یا ۱۵ است. استفاده از معلم خصوصی در کسب نمره بالاتر زمانی مفید است که خود معلم از مهارت بالای آموزشی و مفاهیم تکمیلی برخوردار باشد. پس اگر دانشآموز مستعد و قوی هستید، برای خدمات معلم خصوصی حتماً با کارشناسان این امر مشورت کنید.
روش مطالعاتی امتحان نهایی پایه دهم، یازدهم و دوازدهم
بچههای سال دوازدهمی در حد فاصل تا شروع امتحانات نهایی یک کنکور در پیش دارند. این کنکور در تاریخ ۶ اردیبهشت برگزار شده و قاعدتاً روش مطالعاتی آن با آمادگی امتحان نهایی متفاوت است. بنابراین توصیه میکنیم که دانشآموزان سال دوازدهمی در این فرصت کوتاه فقط به روش مطالعاتی مناسب کنکور بپردازند. حل سؤالات تستی، انجام آزمونهای آزمایشی و در کل هر تکنیک آمادهسازی کنکور مفید است. اما از روز بعد آزمون کنکور یعنی ۷ اردیبهشت لازم است تا ریتم مطالعات خود را تغییر داده و حالا خودشان را برای امتحانات نهایی آماده کنند.
در عین حال دانشآموزان پایه دهم و یازدهم دغدغهای به نام کنکور ندارند و لازم است تا از همان اواسط فروردین ماه تا پایان اردیبهشت و آغاز فرجه امتحانات نهایی خرداد ماه دوره مطالعاتی مناسب امتحان نهایی را سپری کنند. در این بازه هر دانشآموز باید تا حد ممکن به دروس خود مسلط شود. به شکلی که در همان ابتدای خرداد ماه و آغاز دوره فرجه امتحانات از آمادگی کامل برای حضور در هر نوع امتحانی برخوردار باشد.
در مقالات بعدی بیشتر به کسب نتیجه مطلوب در امتحان نهایی پایه دوازدهم ، یازدهم و دهم میپردازیم.
پاسخ به سوالات متداول شما
آیا شرکت در کلاسهای جمعبندی مفید است؟
بله، این کلاسها برای دانشآموزانی که در بخشهایی از کتب درسی ضعیف هستند، مفید است؛ اما مناسب دانشآموزان قوی نیست.
آیا از مفاهیم خارج از کتب درسی در آزمون نهایی استفاده میشود؟
خیر، اما از سؤالات استنتاجی بر پایه مفاهیم سطح بالای کتب درسی و یا ارتباط مفهومی میان فصلهای مختلف استفاده خواهد شد.
با مطالعه دقیق و تسلط کامل کتب درسی میتوانیم در امتحان نهایی ۲۰ بگیریم؟
خیر، با تسلط بر کتب درسی حداکثر میتوانید تا نمره ۱۵ جلو بروید.
از چه نوع کتاب کمک آموزشی برای آمادگی امتحانات نهایی استفاده کنیم؟
از کتابهایی استفاده کنید که بر پایه سوالات تشریحی نگارش شده باشند و سوالات آنها به شکل فصل به فصل در کنار سوالات جامع تدوین شده باشد.
آیا لازم است تا از روش صحیح نگارش امتحان نهایی مطلع باشیم؟
بله، از آنجا که روش تصحیح امتحان نهایی تغییر کرده، لازم است تا پاسخ هر سوال را به شکلی نگارش کنید که باعث ابهام تصحیحکنندگان نشود.