ضعیف بودن در درس خاص، نمیتواند مانع موفقیت شما در کنکور شود. اگر سال کنکور در درس خاصی ضعف دارید، با رعایت اصول میتوانید، رشد چشمگیری را در آن درس داشته باشید. تنها کافیست آن درس را مطابق با راهکارهای مفید مطالعه کنید و پیشرفت را برای خود رقم بزنید.
رفع ضعف درسی و برسی روش مطالعه دروس عمومی و تخصصی
اغلب دانشآموزان در سال کنکور، در درسی خاص ضعفهایی دارند. برخی با شناخت عوامل موجب ارتقا سطح درسی خود میشوند و برخی دیگر با نادیده گرفتن و روشهای نادرست، سطح خود را از هر آنچه هست، پایینتر میآورند. چه بسا خوب است در اولین قدم علل ضعف خود را در هر درس، شناسایی کنیم و برای جبران ضعفها، تصمیم درستی بگیریم تا از داوطلبینی باشیم که در آینده موفق خواهند شد.
در این مقاله ابتدا به اصلیترین عواملی که موجب میشوند در یک درس ضعف داشته باشیم میپردازیم و به طور اختصاصی برای هر درس، در هر رشته راهکارهای موثری را درجهت جبران کم کاریها و ضعفها ارائه خواهیم داد.
عوامل ایجاد ضعف درسی در دانشآموز
زمانی که از داشتن ضعف درسی در دانشآموزان صحبت میکنیم، همواه دو دلیل مهم و مطرح هستند که موجب میشوند، دانشآموز ما در درسی خاص احساس ضعف داشته باشد. جهت جبران ضعفهای خود در هر دس باید ابتدا عوامل را بشناسیم و بعد برای هر یک پاسخی پیدا کنیم.
1- ارتباط نگرفتن با معلم آن درس
یکی از مهمترین دلایل عدم پیشرفت یک دانشآموز در یک درس، ارتباط نگرفتن او با معلم مربوطه است. زمانی که دانشآموز با معلم ارتباط نمیگیرد؛ سر کلاس به درس گوش نمیدهد، تکالیف و تمارین خود را انجام نمیدهد، حتی بعد از کلاس درس نیز، آن درس را مطالعه نمیکند و غالباً آن درس در برنامه او کمرنگتر از قبل میشود.
یادگیری و حتی اسم این درس به دلیل ارتباط نگرفتن او با معلم، به مشکلی بزرگ برای او تبدیل شده و کمتر به آن درس اهمیت میدهد. همین موضوع موجب ایجاد ضعف در دانشآموز خواهد شد.
در واقع، رابطه دو سویهای بین ارتباط دانشآموز با معلم و ضعف وجود دارد؛ هر چه داوطلب کمتر با معلم ارتباط بگیرد، در مقابل ضعف درسی او بیشتر رشد میکند و با افزایش ضعف ارتباط او با معلم نیز کمتر از قبل میشود. در نهایت ضعف درسی تشدید میشود.
2- رابطه دو سویه کم بودن علاقه و افزایش کمکاری
دومین عامل ایجاد ضعف در دانشآموز علاقه نداشتن او به یک درس خاص است. زمانی که دانشآموز نسبت به مطالعه درسی تمایل ندارد، موجب کمکاری او در ادامه راه میشود. کمکاری او در مطالعه و یادگیری باعث میشود که دانشآموز نتیجه نگیرد و با نتیجه نگرفتن، علاقه او به درس کم میشود. دو سویه بودن رابطه نداشتن علاقه و کار نکردن نیز مجدداً آنقدر ادامه پیدا میکند تا به ضعف درسی تبدیل میشود. در ادامه هر چهقدر ضعف بیشتر شود، علاقه کمتر و با کمتر شدن علاقه، پیگیری مطالعه و یادگیری نیز کمتر خواهد شد.
چگونه در هر درس ضعف خود را جبران کنم؟
علاوه بر عوامل ایجاد ضعف که گفته شد، یکی از دیگر اشتباهات؛ عدم شناخت از مطالعه هر درس است. در ادامه هر درس، در هر رشته را جداگانه بررسی میکنیم تا اولاً با روش مطالعه و در ادامه با راهکار جبران ضعف آشنا شوید.
1- روش مطالعه دروس مستقل رشته تجربی:
روش مطالعه زیست شناسی
مطالب، در درس زیست شناسی و در هر سه پایه، از سه قسمت تشکیل شده است؛
- مطالب حافظهای: بخشی از درس زیست شناسی چه در پایه و یا در سال دوازدهم حافظهای است و تنها نیاز است دانشآموز مطالب را به ذهن بسپارد. گاهاً به خاطر سپردن قیدها یا استثناها در درس زیست شناسی مربوط به این بخش میشود.
- مفاهیم مرتبط با درس شیمی: واکنشها و بخشی از مطالب سال دوازدهم بهگونهای است که نیاز به داشتن پیش زمینه درس شیمی است، از جمله اسامی و واکنشها را میتوان اشاره کرد.
- مفاهیم مرتبط با زیست شناسی پایه: بخش اعظمی از درس زیست شناسی، مربوط به پایه است به عنوان مثال شما در مفاهیم اولیه؛ شناخت بنیادی و سلول، شناخت و اطلاعات کافی ندارید. زمانیکه در درسهای بعد از مبحثی مانند ژنتیک بحث میشود، ضعف دانشآموز بیشتر مشخص و ظاهر میشود.
- مفاهیم اصلی: در این مباحث دانشآموز نباید تنها نگاه حافظهای و به خاطر سپردن مطلب را داشته باشد، دانشآموز ما باید درک درستی از مباحث داشته باشد و آن را کاملاً درک کند. هدف حفظ کردن نیست!
اگر در درس زیست شناسی ضعف پایهای دارید یا علاقه به مطالعه این درس ندارید، راهکارهای زیر میتواند به شما جهت کسب درصد معقول در آزمون سراسری کمک کند:
- توجه به مطالب در سال گذشته
- توجه به مفاهیم اصلی
- خواندن و حفظ کردن
برطرف کردن ضعف در درس زیست شناسی زمانبر است!
همیشه درنظر گرفتن بازههای زمانی کوتاه؛ یک هفته یا 10 روز برای جبران ضعف در درس زیست شناسی، اشتباه بزرگی است. برطرف کردن ضعف در درسی خاص، کار مستمر و نیازمند انجام مرحلهای راهکارهاست. معمولاً اگر در یک برنامه منظم، هدفِ جبران ضعف در درس زیست شناسی باشد، حدود 5 الی 6 هفته اگر داوطلب جهت جبران ضعف درسی خود کار کند، با پرسش و پاسخ، سوالات صحیح/غلط، جاخالی و مطالعات صحیح، ضعف درس زیست جبران خواهد شد.
روش مطالعه ریاضی
اغلب دانشآموزان رشته تجربی در درس ریاضی ضعف و مشکلات پایهای دارند و اصولاً به این درس علاقه نداشته و در مطالعات خود کمتر سمت این درس میروند. راهکار چیست؟!
در وهله اول ریاضیات یعنی تکرار و تمرین. غالباً درس ریاضی چیزی جز تمرین و تکرار نیست.
- حل کردن سوال: اولین چیزی که داوطلب باید در درس ریاضی یاد بگیرد، حل سوال است.
- مرور و یادگیری مطالب پایه: بسیاری از داوطلبان هستند که در سال دوازدهم میخواهند سوالات و تستهای ریاضی را حل کنند، اما مطالب پایه را مثل معادله درجه دو، توانها و تجزیه را نمیداند. به طبع ابتدا باید در این موضوعات تمرین و تکرار داشته باشد و در ادامه به دروس دوازدهم بپردازد.
- خوب تمرین کردن: خوب تمرین و کار کردن در درس ریاضی به معنای، حل مجدد نمونه سوالات از قبل حل شده و تطبیق با پاسخنامه و تکرار و تمرین انواع سوالات. این فرآیند باید آنقدر ادامه پیدا کند که مغز داوطلب آمادگی دریافت مطالب ریاضی و حل آن سوالات را داشته باشد
پس به طور کلی تمرین و تکرار میتواند مانع از پیشرفت رابطه دو سویهی کم بودن علاقه و افزایش کمکاری شود. هر چه بیشتر تمرین کنید، انگیزه بیشتری را برای حل سوالات دارید و با پاسخ درست دادن به سوالات علاقه شما نیز بیشتر میشود.
2- روش مطالعه دروس مشترک رشته ریاضی فیزیک و تجربی:
روش مطالعه فیزیک
خوشبختانه درس فیزیک، درس پیوستهای نیست و مطالب سال دوازدهم کاملاً مستقل از آنچه در سالهای پایه آموزش دیدهاید است. حتی اگر مطالب سال دهم و یازدهم را کامل یادنگرفتهاید در ادامه با دبیر خود برای شروع پایه دوازدهم و فصل جدید همراه شوید. اگر در درس فیزیک ضعف دارید، نکات زیر را جدی بگیرید و روش خود را اصلاح کنید.
- یادگیری مفاهیم: در درس فیزیک مفاهیم بسیار مهم است. در هر قسمت که شما مفاهیم را یاد میگیرید، به راحتی میتوانید سوالات آن مبحث را حل کنید. به عنوان مثال اگر مفهوم فشار در فیزیک دهم را به خوبی یاد بگیرید، در حل سوالات چالش خاصی نخواهید داشت و با فرمولها به جواب خواهید رسید.
- مفهوم فرمولها را حفظ نکنید، درک کنید: فرمولهای فیزیک خود از مفاهیم نشات گرفتند، از رابطههای علمی ایجاد شدهاند. پس شناخت مفاهیم به درک بیشتر فرمولها کمک خواهد کرد.
- حل مساله: از هر فصلی که شروع به حل مساله کنید، چون به مبحث دیگری مرتبط نیست، تفاوت چندانی نخواهد داشت. پس از یادگیری مفاهیم حتما حل مسائل را شروع کنید.
- ارتباط فیزیک و ریاضی را با حل مسائل جبران کنید: حتی اگر در حل محاسبات ریاضی کند هستید یا ایراداتی دارید، حل مکرر مسائل به شما کمک بسیاری خواهد کرد.
روش مطالعه شیمی
درس شیمی برخلاف فیزیک درسی پیوسته است و ارتباط مفاهیم با سالهای پایه ( دهم – یازدهم) بسیار زیاد است. برای جبران ضعف خود از روشهای زیر بهرهمند شوید.
- یادگیری مفاهیم پایه: همانطور که گفتیم، شیمی درسی پیوسته است پس اول باید مفاهیم پایه مخصوصاً سال دهم؛ جدول تناوبی، عناصر، روابط و اشکال عناصر و پیوندهای شیمیایی را خوب بلد باشید تا در یادگیری مفاهیم سال دوازدهم به مشکل برنخورید. به همین خاطر به دانشآموزی که احساس ضعف در شیمی دارد، توصیه میکنیم از پایه شروع به مطالعه کند. ابتدا مطالب دهم را کامل یاد بگیرید سپس سال یازدهم را شروع کنید و در ادامه دوازهم را با داشتن اطلاعات کامل پایه شروع کنید.
- روش مطالعه: شیمی را باید خط به خط کتاب، همراه با ویدیو و جزوههای آموزشی و یک دبیر حرفهای مطالعه کرد. تنها مطالعه و متکی شدن به کتاب درسی برای کنکور کافی نیست. آموزشِ کتاب نیاز به توضیحات کاملتر همراه با یک دبیر خوب است.
روش مطالعه زمین شناسی
درس زمین شناسی در امتحان نهایی سال دوازدهم وجود ندارد و تنها برای آزمون سراسری باید مطالعه شود. از آنجایی که زیرگروهها از آزمون سراسری حذف شدهاند، درس زمین شناسی با ضریب یک در آزمون لحاظ میشود. تنها مواردی که باید رعایت شود:
- مطالعه کامل
- یک دور تست
به داوطلبین توصیه میشود حتما براساس یک کتاب تست برای زمین شناسی تست تمرین کنند و در تستها، سوالات کنکور سالهای گذشته باید برای آنها تکرار شود.
3- روش مطالعه دروس مستقل رشته ریاضی-فیزیک:
روش مطالعه حسابان
درس حسابان رشته ریاضی تقریباً مشابه درس ریاضی رشته تجربی است. اگر ضعف دارید…
- ابتدا پایه را بخوانید: دروس پایه در حسابان که درسی پیوسته است بسیار حائز اهمیت است.
- از تمرین و تکرار زیاد غافل نشوید: داوطلب باید همیشه یک دفتر برای چک نویس درس ریاضی یا حسابان داشته باشد و دائم سوال حل کند.
روش مطالعه هندسه و گسسته
درس هندسه و گسسته با حسابان متفاوت است و برخورد با هر یک نیز باید متفاوت باشد.
- درک هندسی: در درس هندسه ما نیاز به درک هندسی داریم. شناخت هندسه پایه برای سال دوازدهم زیاد لازم نیست، البته که داوطلب در هندسه همیشه مفاهیم اولیه را باید بداند. به عنوان مثال؛ برای داوطلب ضروری است که مثلث، میانه، نیمساز و قضایای ساده مربوط به هندسه را بشناسد. با شناخت این موارد، اصطلاحاً میگوییم داوطلب ابزار هندسه را بلد میباشد. ولی نوع هندسه در سال دوازدهم متفاوت از قبل است، به نوعی هندسه تحلیلی است که با ماتریس شروع میشود، مقاطع و برد را آموزش میدهد. اما اگر دانشآموز از پایه با هندسه آشنا باشد، درک هندسه تحلیلی برای او آسانتر خواهد بود.
- ارتباط درس گسسته با پایه نیز بسیار کم است: درس گسسته نیز، در سال دوازدهم از پایه کاملاً جدا و ارتباط زیادی با پایه دهم و یازدهم ندارد. البته که با آمار و احتمال ارتباط دارد اما این ارتباط آنقدر زیاد نیست تا از درس گسسته به عنوان درسی پیوسته یاد کنیم. با پیشروی داوطلب همراه با دبیر خود در سال کنکور، میتواند ضعف خود را جبران کرده و حتی پیشرفت لازم را داشته باشد.
4- روش مطالعه دروس عمومی:
دروس عمومی که از آزمون سراسری حذف شده است ولی از آنجایی که در قبولی دانشگاه تاثیرگذار هستند روش مطالعه هر یک برای کسب نمره خوب را باید شناخت.
روش مطالعه ادبیات فارسی
ادبیات در سال دوازدهم از دو بخش تشکیل شده است:
- آرایه
- دستور زبان
داوطلب ما باید آرایه و دستور را با جزوه خوب مطالعه کند و در هر قسمت از هر درس آرایه و دستور را تمرین کنند. این دو بخش توسط دبیر مربوطه آموزش داده میشود و داوطلب ابتدا با یادگیری و سپس با تمرین و تکرار و حل سوالات میتواند در آن موفق شود. در ادامه نیز به درک مفاهیم و لغات بپردازد.
ادبیات درس پیوسته نیست
ضعف گذشته و پایه در درس ادبیات، هیچ معنای ندارد. اگر دانشآموز همان مطالب سال دوازدهم را مطالعه کند نتیجه خواهد گرفتو نیاز به مطالعه مجدد دروس پایه دهم و یازدهم نیست.
روش مطالعه عربی
درس عربی برخلاف ادبیات در قسمت قوائد مربوط به پایه دهم و یازدهم، پیوسته است. البته که لغات نیز مرتبط است. به همین دلیل اگر داوطلبی به دنبال کسب نتیجه خوب در درس عربی است، باید اگر ضعفی را از پایه به دنبال دارد ابتدا با یادگیری قوائد و لغات برطرف کند و سپس پایه دوازدهم را پیش برود.
روش مطالعه دین و زندگی
درس دینی کاملاً از مباحث پایه مستقل بوده و تنها سال دوازدهم اولویت دانشآموز است. لازم به ذکر است که حفظ خطبهخط کتاب دین و زندگی برای دانشآموز روش درستی نیست. روش درست مطالعه یادگیری مفاهیم اصلی هر درس است تا جایی که قادر به پاسخگویی باشیم. فی البداهه پاسخ دادن به سوالات به هیچ وجه توصیه نمیشود. تنها آنچه درک کردهاید را استفاده کنید.
روش مطالعه زبان انگلیسی
برای درس زبان انگلیسی داوطلب نمیتواند آنقدر که باید زمان بگذارد. اگر ضعیف است که ضعیف اگر نه قوی است، در امتحانات نیز قوی عمل میکند. اگر دانشآموزی در زبان انگلیسی بسیار ضعیف است تنها در حد افزایش دامنه لغات میتواند مطالعه کند و سطح خود را تا حدودی افزایش دهد. آنهم در نیمه دوم سال، هر شب به مدت 10 الی 15 دقیقه لغت تمرین کند. قوائد و گرامر را توسط معلم یا یک منبع مفید آموزش ببیند. همین موارد او را به سطح قبولی و مناسب میرساند. اگر داوطلبی سطح متوسط و یا قوی دارد، تنها کاری که باید انجام دهد، مطالعه نرمال درس با توجه به برنامه مطالعاتی اوست.
جمع بندی
برای جبران ضعفهای دروس خود ابتدا لازم است هر درس را با توجه به پیوستگی مطالب از پایه تا دوازدهم بشناسید و سپس با توجه به راهکارهایی که گفته شد، ضعف خود را جبران کنید. داشتن ضعف در هر درس به معنی عدم پیشرفت نیست. باید علم و راهکار جبران و پیشرفت کردن را بلد باشید.
پاسخ به سوالات متداول شما
در دروس تخصصی، برای تقویت خود در دروس ریاضی و شیمی نیاز به مطالعه دروس پایه دارید. در دروس عمومی نیز درس عربی از درسهایی است که نیاز به مرور از پایه دارد.
درس حسابان همان ریاضی است که با یک تعریف شناخته میشود؛ تمرین و تکرار. هر چه منابع آموزشی ببینید اما تمرین و تکرار نداشته باشید، پیشرفت نخواهید کرد.
برای درس زبان انگلیسی، اگر بسیار ضعیف هستید از نیمه دوم سال دوازدهم به مطالعه لغات و گرامر بپردازید تا بتوانید تا حدودی سطح خود را افزایش دهید. هر چه بیشتر تمرین کنید، بهتر نتیجه خواهید گرفت.
تاحدودی میتوان گفت، تفاوت زیادی در این دو درس در دو رشته وجود ندارد برای هر دو رشته راهکارهای یکسانی جهت مطالعه و جبران ضعفها در مقاله ارائه شده است.
اگر با دبیر مربوطه ارتباط نمیگیرید از منابع آموزشی دیگر مانند؛ جزوات یا ویدیوهای آموزشی، جهت تقویت و یادگیری استفاده کنید و اجازه ندهید ارتباط نگرفتن شما با دبیر تبدیل به ضعف شما در درس ریاضی شود.