برنامهریزی درسی سال دهم (ویژه تجربی، ریاضی و انسانی)
دوران تحصیل از جایی به بعد تخصصی است و دانشآموزان مسیرهای متفاوتی برای یادگیری علوم مختلف را انتخاب میکنند. سال دهم همین نقطه عطف در دوران تحصیل هر دانشآموز است.
تا قبل از سال دهم همه دانشآموزان دروس مشترک و نه چندان تخصصی را کنار هم یاد میگرفتند. اما در این سال مسیر آنها از یکدیگر جدا خواهد شد و همین رویکرد تخصصی کافی است تا برنامه درسی دهم را جدی بگیریم.
سال دهم مقطعی است که دانشآموز برای اولین بار با دروس تخصصی مواجه میشود. تا قبل از این سال همه درسهای او پسزمینهای عمومی داشتند و حالا قرار است دروس مخصوص به رشته تحصیلی خود را مطالعه کنند. درسهایی مثل فیزیک، شیمی، ریاضی، زیست، اقتصاد، منطق و حتی عربی و ادبیات حالا با رنگوبوی تخصصی پیش روی دانشآموز هستند.
درسها تا قبل از سال دهم در فضایی عمومی قرار داشتند. اما سال دهم ماجرایی متفاوت با درسهایی عمیقتر، تخصصیتر و حجیمتر هستند و لازم است تا با نگاه حرفهای به برنامه تحصیل دهم بپردازیم. در این مقاله از گروه یاوران دانش قصد داریم تا اصول برنامه درسی دهم را بررسی کرده و از نکات پیرامون این موضوع صحبت کنیم.
- بخوانید
سال دهم از نگاه درسی
اولین نکته برای برنامه تحصیلی دهم توجه جدی به تغییر سبک درسی در این سال است. سال دهم را باید حساسترین سال تحصیلی دانشآموز معرفی کنیم. زیرا دانشآموزان از دنیای دروس ساده و عمومی درآمده و قرار است تا چندین درس تخصصی و کاملاً عمیق را یاد بگیرند.
از نگاه درسی سال دهم آغاز راه مطالعه حرفهای است. درسها همگی تخصصی هستند و وارد موضوعات جدی و بسیار عمیق میشوند. در این سال قرار نیست تا صرفاً با حضور در کلاس و اندک مطالعه به سبک درسهای عمومی نمرات عالی کسب کنند.
درسهای سال دهم خیلی جدیتر و با نگاه تخصصی تدوین شده و نیاز به رویکردی متفاوت از مطالعه دروس پیش پاافتاده و عمومی سالهای قبل دارند. موضوعی که باید هر دانشآموز آن را جدی بگیرد و برای تدوین برنامه درسی دهم اقدام کند.
سال دهم از نگاه سِنی
سال دهم دوره تحول شخصی دانشآموزان است. همه دانشآموزان در آغاز دوران نوجوانی پای در این سال تحصیلی میگذارند. هر دانشآموز سال دهم یک نوجوان با نگاهی تازه به دنیای اطراف خود است. این نوجوانها علاقه دارند که به موضوعات اجتماعی، اقتصادی و یا فعالیتهای خاص ورزشی وارد شوند.
همین نوجوانها علاقه دارند تا با دوستان هم سن و سال خود وقت بگذرانند، کارهایی متفاوت از دوران کودکی انجام دهند و در کل به دنیای متفاوت نوجوانی خود نزدیکتر شده و از حس و حال کودکی بیرون بیایند. همه این موضوعات در کنار هم شخصیت هر دانشآموز نوجوان سال دهمی را شکل میدهد. به این ترتیب هر دانشآموز سال دهمی با دو مقوله مهم اما متفاوت روبرو است.
اول درسهای متفاوت سال دهم و دوم شخصیت نوجوانی و هیجانی و متفاوت خودش که حالا قرار است پا در عرصههای جدید زندگی بگذارد.
شکلگیری شخصیت در کنار درس و مدرسه
هر دانشآموز سال دهمی در آغاز دوره نوجوانی خود با دو دنیای موازی روبرو است:
- درسهای متفاوت با رویکرد تخصصی سال دهم
- شخصیت نوجوانی و متفاوت از دنیای کودکی خودش
هر دو دنیای موازی نوجوان سال دهم مهم هستند و باید به اندازه، درست و کاملاً آگاهانه به آنها توجه شود. به شکلی که دانشآموز سال دهمی در میان دنیای نوجوانی خود برای مطالعه دروس متفاوت و تخصصی برنامهریزی کند. کمتوجهی به هر کدام از این موضوعات زمینهساز آسیبهای روحی است و دانشآموز سال دهم را اذیت خواهد کرد. بگذارید این موضوع کلیدی را موشکافانهتر بررسی کنیم:
اگر دانشآموز سال دهم بیش از حد درس بخواند
فرض کنید برنامه تحصیلی دهم دانشآموزی بسیار سختگیرانه چیده شده باشد. مثلاً اگر این دانشآموز به هر دلیلی مانند فشار والدین، فشار مدرسه، عوامل انگیزشی اضافی و… فقط در سال دهم درس بخواند و تمام برنامهریزیهای او از هر نظر به درس و کتاب ختم شود، پس از مدتی ناراحتیها، نگرانیها و حتی ناهنجاریهای فکری و روحی در او دیده میشود.
زیرا این دانشآموز باور دارد که از اجتماع دوستان و همسن و سالهای خود جدا افتاده است و حتی از تجربه حس و حال نوجوانی عقب مانده و همین نگرانیها کافی است تا بسیار آسیب ببیند.
ادامه این شرایط ناهنجار فکری و روحی ابعاد ذهنی و تمرکز او را مختل خواهد کرد. این دانشآموز خیلی زود از درس و مدرسه دلزده خواهد شد و آرامآرام از توجه و تمرکز او به درسخواندن کاسته میشود. به این ترتیب حتی جریان درس خواندن او مختل شده و دیگر نمیتواند با آن شور و هیجان ابتدایی به کتابهای درسی خود متمرکز گردد.
اگر دانشآموز سال دهم فقط به مسائل شخصی خود توجه کند
فرض کنید دانشآموز سال دهم داستان ما بدون دغدغه برنامه درسی دهم تنها برای موضوعات شخصی و نیازها و تفریحات دوره نوجوانی خود وقت بگذارد. مثلاً برای تفریح با دوستان بیش از حد وقت بگذارد و یا تمام تمرکز خود را بر روی ورزش گذاشته و یا به موضوعات غنی اجتماعی و اقتصادی و هر کار دیگری غیر از درس و مدرسه وارد شود و در این میان، کمترین توجه به درس و مدرسه داشته باشد.
این دانشآموز مدتی را در حالوهوای نوجوانی لذت خواهد برد؛ اما خیلی زود با حقایقی تلخ و نگرانکننده روبهرو خواهد شد. زمانی که مطالب درسی روی هم انباشته شده است و او قادر به یادگیری دروس نیست و یا انرژی و مهارت کافی مطالعه دروس انباشته شده را ندارد.
کسب نمرات کم در امتحانات منتظر چنین دانشآموزی است و قطعاً نگرانی از افت تحصیلی در او ظاهر میشود که آزاردهنده است. دامنه این نگرانی و تشویش علاوهبر خودش به والدین او خواهد رسید.
چالشها برای برنامه تحصیلی پایه دهم
خیلی مفصل از دو گروه دانشآموزان دهمی صحبت کردیم. گروهی که افراطی درس میخوانند و گروهی که در دنیای متفاوت نوجوانی غرق شده و گویا درسهای تخصصی سال دهم را جدی نمیگیرند. هر دو گروه در ادامه مسیر با مشکلات زیادی دست در گریبان خواهند شد. زیرا از برنامه تحصیلی دهم هدفمند و ساختار یافته برخوردار نیستند.
برنامه تحصیلی دهم باید برای هر دو دنیای متفاوت اما موازی دانشآموز تدوین شود، به شکلی که او در کنار درس و مدرسه و به اندازه از دنیای نوجوانی خود استفاده کنند.
این برنامه باید هم برای درسخواندن اصولی و هم برای تفریحات، ورزشها، وقتگذرانی و هر موضوع مورد علاقه دانشآموز مفید باشد. در ادامه این اصول را بیشتر بررسی کرده و از نکات برای تدوین برنامه تحصیلی دهم صحبت خواهیم کرد.
کنکور1406 اولین چالش برنامه درسی دهم است!
دانشآموزان سال دهمی با پدیده نوظهور کنکور روبهرو خواهند شد. کنکور ماجرای قدیمی نزد ما ایرانیها است. از دیرباز همه دانشآموزان تجربه شرکت در این آزمون متفاوت را دارند، اما برای دانشآموز سال دهمی یک پدیده نوظهور است. نه اینکه آن را نمیشناسد، بلکه تا به حال هیچ وقت کاملاً جدی به آن نگاه نکردهاند و حالا وقت آن شده که این آزمون را جدی بگیرند.
نتایج امتحانات نهایی سال دهم در نتایج پایانی کنکور تأثیرگذار است. از طرفی بخشی از منابع طرح سوال آزمون پایانی کنکور مربوط به دروس تخصصی همین سال است. به این ترتیب هر دانشآموز سال دهمی با یک شرایط ویژه روبهرو است که حتی میتواند در سرنوشت تحصیل و زندگی آینده او تأثیرگذار باشد.
این دانشآموز نمیتواند ماجرا را شوخی گرفته و بدون توجه به اهمیت درسهای سال دهم در نتایج کنکور، این روزها را سپری کند. بلکه لازم است تا نگاه کاملاً حرفهای به کنکور برای برنامه درسی دهم پیش بینی شود.
چارچوب و اصول تدوین برنامه تحصیلی دهم
دانشآموزان سال دهم مدتی را در مدرسه سپری کرده و بازهای از روز را در خانه میگذرانند. با فرض اینکه دانشآموزان هر صبح به مدرسه میروند و تا ظهر به خانه باز میگردند و احتمالاً نیاز به استراحتی مختصر داشته باشند، قاعدتاً برای ساعت ۴ بعدازظهر از آمادگی کافی جهت آغاز درس خواندن برخوردار هستند. برنامه درسی سال دهم را برای ساعت 4 بعد از ظهر هر روز هفته و کل روز ایام آخر هفته تنظی میکنیم که در ادامه وارد بحث آن خواهیم شد.
چگونه دانشآموز پایه دهم باید برنامهریزی درسی کند؟
برای دانشآموز متعهد و با برنامه سال دهمی که قرار است تا برای پس از ساعت ۴ بعدازظهر درس خواندن جدی خود را آغاز کند، بهترین برنامهریزی تدوین سه باکس مطالعاتی در بازدههای ۶۰ الی ۷۰ دقیقهای است. البته برای دانشآموز سال دهمی برنامهریزی برای باکسهای مطالعه ۶۰ دقیقهای کافی است.
به این ترتیب هر دانشآموز سال دهمی موظف است که پس از مدرسه و استراحت کافی برای ۳ تایم مطالعه ۶۰ دقیقهای برنامهریزی کند. در روزهای آخر هفته که شامل پنجشنبه و جمعه میشود، بهترین برنامهریزی تدارک ۵ الی ۶ باکس مطالعاتی ۶۰ دقیقهای است.
به این ترتیب ساعات مطالعاتی دانشآموز سال دهمی در طول هفته حدودا ۲۰ الی ۲۴ ساعت است. این دانشآموز موظف است در طول این ۲۰ الی ۲۴ ساعت زمان مطالعاتی هفتگی تمام کارهای مربوط به درس و مدرسه از قبیل مطالعه درسها، انجام تمارین و تکالیف و آمادگی امتحانات را کامل انجام دهد.
برنامه ورزشی و فوق برنامه دانشآموز سال دهم
تقریباً تمام نوجوانان به ورزش علاقه دارند و خیلی از آنها پرداختن به یک برنامه ورزشی حرفهای و یا ورزش خاصی را دوست دارند. ورزش کردن حس آنها را بهتر کرده و برای تقویت روحیه و تجدید قوای آنها تأثیرگذار است.
برنامهریزی برای دو جلسه ورزش در هر هفته کافی است. این نوجوان به حداقل ۲ الی ۳ ساعت زمان برای رفتن و برگشتن از باشگاه و یا هر ورزش مورد نظر خود نیاز دارد.
از طرفی ممکن است نوجوان داستان ما به انجام کارهای فوقبرنامه از قبیل فعالیتهای هنری علاقه داشته باشد. یک جلسه فعالیت فوقبرنامه مانند کلاس نقاشی و یا موسیقی در هفته کافی است. برای طی شدن همین یک جلسه هفتگی برنامههای هنری نیز به حداقل ۲ الی ۳ ساعت زمان نیاز دارد.
تفریحات در برنامه درسی سال دهم
تفریحات نیز باید در برنامه تحصیلی دهم گنجانده شوند. بهترین حالت یک برنامه تفریحی حداکثر ۵ ساعته در طول هفته کافی است. این برنامه تفریحی میتواند همراه با خانواده و یا وقتگذرانی با دوستان باشد.
در برنامه تحصیلی دهم حتی میتوانید برای دیگر فعالیتها وقت کنار گذاشته و علایق دیگری را دنبال کنید. کلاس زبان یکی از همین علاقمندیها است که اتفاقا در راستای برنامههای تحصیلی او قرار میگیرد.
یک برنامهریزی برای ۲ جلسه کلاس زبان در طول هفته دانشآموز دهمی کافی است. این کلاس زبان نیز نهایتاً 1.5 الی ۲ ساعت وقت آنها را اشغال میکند.
فضای مجازی و دنیای بازیها در برنامه دانشآموز دهمی
تخصیص زمان و تدوین برنامه برای فعالیتهای ورزشی، کلاسهای هنری، تفریحات هفتگی و حتی کلاس زبان ساده و سرراست است و به راحتی میتوان تمام این جزئیات را مدیریت کرد.
اما چالش اصلی مدیریت زمان برای توجه به فضای مجازی و یا انجام بازیهای کامپیوتری است. زیرا این بخش از نیازهای شخصی تایم زمانبندی خاصی ندارند و در صورت کم توجهی ممکن است کل برنامه تحصیلی دهم را به هم بریزند.
دانشآموز سال دهمی یک نوجوان است که به تجربه دنیای جدید خود در تعاملهای متفاوت اجتماعی نیاز دارد. هرگز نمیتوانیم آنها را از اجتماع دور کنیم و تعامل در شبکههای اجتماعی، بخشی از همین دنیای جدید اوست.
دانشآموز سال دهمی لازم است که با گوشی خود کار کند و در شبکههای اجتماعی حضور داشته باشد؛ اما این حضور باید مدیریت شده و تایم دار باشد.
برنامه ریزی اصولی کار با گوشی در سال دهم چگونه است؟
معمولاً دانشآموزان پس از مدرسه علاقه دارند تا گوشی خود را در دست گرفته و تعاملات اجتماعی خود در فضای مجازی را دنبال کنند. خوب، در خلال استراحت تا ساعت ۴ بعدازظهر به اندازه کافی برای این کار فرصت دارند.
شما میتوانید از یک برنامه تایم ۶۰ دقیقهای برای پرداختن به گوشی و تعاملات اجتماعی در فضای مجازی در این بازه استفاده کنید. پس از پایان باکسهای مطالعه روزانه نیز میتوانند در دنیای مجازی وارد شده و در حدود ۴۰ الی ۶۰ دقیقه از گوشی خود استفاده کنند.
در روزهای تعطیل یعنی پنجشنبهها و جمعهها هنگام صبح و قبل از آغاز برنامه مطالعه درسی خود میتوانند از فضای مجازی گوشی در تایمهای ۴۰ الی ۶۰ دقیقه استفاده کنند. در همان روزهای تعطیل میتوانید حوالی ظهر و پس از سپری شدن ۲ الی ۳ باکس مطالعه 60 دقیقهای مجدداً از فضای مجازی گوشی استفاده کنید.
حتی میتوانید در پایان برنامه مطالعه روزهای تعطیل که احتمالا حوالی ساعت ۶ الی ۷ بعدازظهر است، مجدداً از تعامل مجازی در گوشی استفاده کنید.
برای بازیهای کامپیوتری در سال دهم چگونه برنامهریزی کنیم؟
بازیهای کامپیوتری بدون تردید از جذابترین تفریحات مورد توجه نوجوان هستند. تقریباً همه نوجوانها خصوصاً پسرها از وقت گذرانی در دنیای بازیها لذت میبرند و هرگز نمیتوانیم به بهانه درس خواندن آنها را از اجرای این بازیها محروم کنیم. اما لازم است تا به مانند فضای مجازی گوشیها از تکنیک تایم بندی برای بازیهای کامپیوتری استفاده کنید.
اجرای بازی کامپیوتری به شکل روزانه را توصیه نمیکنیم. بهترین برنامهریزی اجرای این بازیها در روزهای تعطیل آخر هفته است. دانشآموز سال دهمی میتواند در ایام پنجشنبه و همچنین جمعه در ساعات پایانی روز و پس از اتمام برنامه درسی آن روز برای سرگرم شدن در دنیای بازیهای کامپیوتری وقتگذرانی کند. البته همچنان توصیه میکنیم که زمان برای اجرای بازیهای کامپیوتری محدود و حداکثر در بازههای ۴۰ الی ۶۰ دقیقهای باشد.
- بخوانید
توصیه هایی برای مدیریت استفاده از گوشی یا بازی کامپیوتری
پرداختن به فضای مجازی در گوشی تلفن همراه و یا بازیهای رایانهای خوب است و حتی میتواند در تقویت روحیه و تجدید قوای دانشآموز تأثیرگذار باشد. اهمیت برنامه درسی دهم در مدیریت این تفریحات است. هر نوع وقتگذرانی بیبرنامه در دنیای مجازی گوشیها و یا بازیهای رایانهای غیرمنطقی است.
حتی در ساعات پایانی روزهای تعطیل و پس از اتمام برنامه درسی، نباید استفاده از گوشی و یا بازیهای رایانهای طولانی مدت و بی برنامه باشد. زیرا دانشآموز سال دهمی باید بداند که زندگی او در جریان هدفمند و برنامهریزی شده قرار دارد و هر تفریح به اندازه مفید و سازنده است.
برنامهریزی مطالعه درسی در ایام امتحانات در سال دهم چگونه است؟
در طول سال دهم با انواع بازههای امتحانی از قبیل میانترم و یا پایان ترم روبرو هستیم. برنامه درسی دهم در این بازههای امتحانی تا حدودی تغییر میکند. روال درسی همان برنامهریزی هفتگی با تعریف سه باکس مطالعه ۶۰ دقیقه در روزهای عادی و ۶ الی ۵ باکس مطالعه ۶۰ دقیقهای در ایام تعطیل است. اما حالا لازم است تا علاوهبر مطالعه معمول درسها برای دوره آنها نیز اقدام نمایند.
مدل دوره کردن درسها با روش مطالعه دروس متفاوت است. در دوره دروس قرار نیست تا با جزئیات و خط به خط مفاهیم کتاب را عمیقاً مطالعه کنید؛ بلکه لازم است تا با دوره اصولی تمام دانستهها را برای باری دیگر یادآوری کنید.
برنامه درسی دهم در پایان ترم اول
اگر چه امتحانات پایان ترم اول سال دهم نهایی نیستند؛ اما لازم است تا با آمادگی کامل به مانند مطالعه برای امتحانات نهایی برای این آزمونهای پایان ترم اول آماده شوید. در این صورت خط به خط کتابهای درسی شما مهم هستند. دیگر نمیتوانید صرفاً به روش درسی معلمین تکیه کرده و با توصیه معلم بخشهایی از کتاب را مهم و بخشهایی دیگر را غیرمهم کنید.
بلکه لازم است تا به تمام جزئیات در محتوای درسی توجه کرده و همه قسمتها را از منابع درسی ترم اول سال دهم به طور کامل بخوانید.
برای هر نوع سوال در امتحان پایانی ترم اول آماده باشید. بهترین تکنیک علاوهبر درس خواندن خط به خط، بررسی سؤالات مشابه با سوالات امتحانی پایان ترم اول است. دانشآموز سال دهمی باید یاد بگیرد که برنامه درسی دهم را مستقل از روش تدریس معلم و فراتر از او برای کل کتاب توسعه دهد و امتحان پایان ترم اول سال دهم بهترین فرصت برای یادگیری این مهارت کلیدی است.
برنامه درسی دهم در پایان ترم دوم
امتحانات در پایان ترم دوم سال دهم نهایی هستند و نمرات کسب شده در آنها تأثیر مستقیم در نتایج کنکور میگذارد. تمام ماحصل تلاش دانشآموز در سال دهم باید برای موفقیت در همین امتحانات نهایی پایانی ترم دوم باشد. اینجا نقطه عطف برنامه تحصیلی دهم و سرآغاز کسب نمره بالا در کنکور است.
برای آمادگی جهت امتحانات نهایی ترم دوم سال دهم باید کتابهای درسی را خط به خط با جزئیات مطالعه کرده و دوره کنید. اما برگ برنده آشنایی کامل با روش طراحی سوال در چنین آزمونهایی است. دانشآموزان برای اولین بار با روش آزمون نهایی روبهرو شدهاند و چگونگی طرح سؤال در این آزمونها به کلی با دیگر امتحانات معمول آنها در مدارس متفاوت است. بهترین برنامهریزی حل حداقل ۲ الی ۴ نمونه سوال نهایی از سالهای قبل است.
روش درس خواندن در روزهای فرجه امتحانات نهایی در خرداد ماه
برنامه درسی دهم در روزهای باقیمانده تا امتحانات به اوج خود میرسد و هر امتحان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. مهم است که در بازه فرجه هر امتحان به درستی از زمان استفاده کنید. اما معمولاً دانشآموزان سال دهمی از تجربه و یا مهارت کافی مدیریت زمان در ایام فرجه برخوردار نیستند.
به عنوان مثال اکثر دانشآموزان اگر برای یک امتحان ۲ روز فرجه داشته باشند، معمولاً روز اول را جدی نمیگیرند و تازه در روز دوم مطالعه جدی خود را آغاز میکنند و گاهاً این مطالعه تا ساعات پایانی شب کاملاً سنگین ادامه پیدا میکند. اصطلاحاً وارد سبک مطالعه شب امتحانی میشوند. اما مطالعه به سبک شب امتحانی بدترین روش درس خواندن و بیدار ماندن تا ساعات پایانی شب برای جبران عقب افتادگیها و فشار سنگین درس خواندن جهت آمادگی در امتحان فردا خطرناکترین نوع برنامهریزی است.
- بخوانید
توصیه نهایی برای برنامه درسی دهم در امتحانات نهایی
برنامه درسی دهم در روزهای فرجه امتحان نهایی باید کاملاً حساب شده، دقیق و با نهایت استفاده مفید از کل زمان باشد. بنابراین همه روزهای فرجه مهم هستند و در عین حال نباید در هیچ روزی مطالعهای سنگین و فشرده را برنامهریزی کنید.
برای سپری شدن روزهای فرجه امتحان نهایی سال دهم به شکلی پیش روید که اگر برای فردا امتحانی دارید، حتماً تا غروب روز قبل حوالی ساعت ۶ و یا ۷ شب تمام درسها را خوانده و مرور کرده و تمامی نمونه سوالات را حل کرده باشید و عملاً چیزی باقی نمانده باشد.
توجه به برنامهریزی درست درسی برای استفاده مفید از زمان در بازه امتحانات نهایی سال دهم اهمیت بالایی دارد. برنامهریزی که باید برای استفاده مفید از کل زمان فرجه انجام پذیرد و قرار نیست تا در شب پایانی مطالعهای سنگین و غیرمنطقی و فشرده را تجربه کنید.
