تکنیک درس خواندن در خانه برای کنکور | چگونه در خانه درس بخوانم؟
مطالعه برای کنکور یکی از مهمترین مسائلی است که داوطلبان در سال کنکور با آن مواجه هستند. انتخاب محیط مطالعه برای هر داوطلب متفاوت از دیگری است و هر دانشآموز متناسب با شرایط خود محیط مطالعه مطلوبش را انتخاب میکند. امروزه علاوه بر محیط خانه و مدرسه، پانسیونهای مطالعاتی و کتابخانهها از انتخابهای داوطلبانی است که مطالعه در محیطی به غیر از منزل را انتخاب میکنند. اما بسیاری از دانشآموزان مطالعه در خانه را به مطالعه در پانسیونهای مطالعاتی یا کتابخانهها را ترجیح میدهند و یا به دلایل متعددی مطالعه در محیط خانه برایشان مطلوب تر است و بازدهی بیشتری دارند و یا کسانی هستند که شرایط استفاده از پانسیون مطالعاتی مناسب را ندارند.
داوطلبانی که قصد مطالعه در خانه را دارند، نیازمند رعایت نکات و عواملی هستند که میتواند عملکرد مطالعهشان را تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله قصد داریم نکاتی در ارتباط با محیط مطلوب یک خانه، جهت مطالعه داوطلب کنکور است را با شما در میان بگذاریم.
این مقاله طبق نظر مشاور تحصیلی و روانشناس در امور تحصیلی نوشته شده.
ویژگیهای محیط مطالعه ایدهآل در خانه
وجود نظم
اولین و مهمترین تعریف برای یک داوطلب کنکور؛ نظم و منظم بودن است. منظم بودن بر مبنای تعریف واقعی هر چیزی در جای خود است. فرقی ندارد که داوطلب در چه محیطی میخواهد به مطالعه بپردازد، در وهله اول وجود نظم در محیط است که باید برقرار باشد. وجود نظم در هر کاری که داوطلب انجام میدهد یا در هر محیطی برای مطالعه قرار میگیرد در راس همه کارها قرار داشته و اولین اصل هر فعالیت داوطلب است.
1- نظم در خواب
برقراری ساعات منظم برای خواب امری ضروری برای هر داوطلبی است. یعنی داوطلب باید ساعت معین برای خواب و بیداری خود داشته باشد و آن را به یک عادت مناسب استراحت تبدیل کند تا بتواند از خواب مناسب شبانه برخوردار باشد. به عنوان مثال داوطلبی که تا ساعت 2 نصف شب بیدار است و مطالعه میکند و روز بعد ساعت 8 یا 9 صبح بیدار میشود نمیتواند استراحت خوب و کافی شبانه داشته باشد زیرا توصیه برای خواب داوطلب کنکوری ساعت 9:30 تا 11 شب برای خواب و بیداری حدود ساعت 6 تا 7 صبح میباشد.
2- زمانبندی مطالعه و زنگ به زنگ خواندن
زنگ به زنگ درس خواندن یک داوطلب از نکات بسیار کلیدی و مهم برای فراگیری درسها است و باید به این شکل باشد که داوطلب درس زنگهای 70 دقیقهای و استراحت متناوب 10 و 20 دقیقهای درس بخواند.
3- نظم در استراحت
در میان زنگ های استراحت توصیه داریم که زنگ تفریح بیش از 20 دقیقه نباشد و داوطلب در طول مدت زنگ تفریح سراغ فیلم و شبکههای اجتماعی نرود.
4- نظم در تفریح
حتما در برنامه داوطلب باید زمانی برای تفریح در بیرون از منزل در نظر گرفته شده باشد و ترجیحا اگر با خانواده و دوستان باشد میتواند رفع خستگی بیشتری را برای داوطلب داشته باشد.
5- داشتن تغذیه مناسب و به موقع
وجود نظم برای تغذیه در منزل کار دشواری است ولی یک داوطلب نیاز به تغذیه در ساعت خاص و معین دارد . گاهی اوقات ممکن است به دلایل متفاوت خانواده غیر منظم بودن برنامه غذایی داوطلب باعثبر هم خوردن برنامه مطالعاتی داوطلب میگردد که توصیه میشود خانوادهها بستری برای نظم در تغذیه را برای داوطلب مهیا کنند.
6. وجود نظم در روابط با دوستان و خانواده
داوطلب کنکوری لازم است که بداند وقتی در منزل و خانه شروع به برنامه مطالعاتی خود میکند باید از مشارکت در امور خانه و خانواده پرهیز کند یعنی مثلا نباید مراقب غذا باشد و یا در خرید خانه مشارکت داشته باشد، تمام این امور را باید به بعد از برنامه مطاعاتی خود انتقال دهد و همچنین نباید با دوستان خود مدام در تماس باشد و با آنها گفت و گو کند.
7- داشتن انضباط در استفاده از موبایل و فضای
تنظیم بازههای زمانی مشخص جهت استفاده از موبایل در سال کنکور بسیار جدی است. داوطلب باید بداند و بپذیرد که در سال کنکور نمیتواند مانند گذشته از موبایل و فضای مجازی استفاده کند. رعایت نکردن این موضوع باعث از دست رفتن تمرکز و ایجاد مشکلات متعددی میشود. بهترین حالت استفاده از موبایل زمانی است که داوطلب برنامه مطالعاتیش کامل به پایان رسیده و دیگر در روز برنامه مدونی ندارد میتواند از موبایل استفاده کند. البته نیاز به کنار گذاشتن کامل موبایل و فضای مجازی نیست و داوطلب می تواند در پایان هر روز به اندازه متعادلی از آنها استفاده کند.
پس داشتن نظم برای داوطلبی که در منزل مطالعه میکند باید به شکلی باشد در تمام موارد خواب، موبایل ، زنگ به زنگ خواندن، استراحت، تغذیه و… برنامه مشخص وجود داشته باشد و به هیچ یک از آنها حذف نشود و به نوعی برنامه ریزی شده اجرا شود.
شرایط و روابط استاندارد مطالعه در خانه
هر یک از اعضا به فعالیت خود بپردازند.
در حالت کلی، شرایط نرمال و استاندارد محیط خانه به گونهای است که هر یک از اعضای خانواده به کار معمول خود مشغول است و داوطلب مطالعه دروس خود را انجام میدهد، مادر به آشپزی میپردازد، پدر خانواده سرکار است یا استراحت میکند و به طور کلی تمام اعضا خانواده فعالیتهای نرمال خود را انجام دهند.
آرامش و سکوت نسبی
به طور کلی، سکوت کامل به خودی خود موجب کاهش تمرکز و وسواس داوطلب به هر صدای کوچکی میشود. از این جهت در شرایط استاندارد خانه در یک شبانه روز حدود سه الی چهار ساعت تلویزیون روشن است و صدای آرام آن در حدی باید باشد که با صدای بلند و آزاردهنده نباشدو نیاز به خاموشی دائم آن نیست. رفت و آمد اعضای خانواده آن هم نیز در حدی که آسیبی به مطالعه داوطلب وارد نکند، شکل نرمال خود را دارد. اگر به عنوان مثال مهمانی به خانه آمد نیاز به ایجاد سکوت مطلق برای داوطلب نیست و فقط باید از ایجاد صدای بلند پرهیز کرد و مهمتر از همه اینکه داوطلب باید تمرکز خود را بالا ببرد تا موارد فوق موجب حواسپرتی او نشود.
نور و روشنایی مناسب
نور مناسب و غیر مستقیمی که مستقیما به چشم نتابد بسیار ضروری است. نور کم باعث خستگی و خوابآلودگی و نور شدید، تیز یا زیاد، باعث به هم خوردن تمرکز و حواسپرتی هنگام مطالعه میشود. نور باید حد متوسط داشته باشد و چشم را اذیت نکند. استفاده از نور تک رنگ توصیه نمیشود و باید از ترکیب نور مهتابی و آفتابی استفاده شود و اگر امکان استفاده از نور طبیعی در محیط مهیا باشد بهترین گزینه برای نور روز است.
میز و صندلی استاندارد
ترجیح بر این است که داوطلب یک میز و صندلی استاندارد از نظرعرض و ارتفاع متناسب با قد خود داشته باشد. برخی داوطلبان از میز و صندلی نشسته استفاده میکنند که مانعی جهت استفاده از آنها نیست.
دور بودن وسایلی که موجب حواس پرتی میشوند.
استفاده مداوم از موبایل یا نزدیک بودن آن در محیطی که شما به مطالعه میپردازید، موجب حواس پرتی میشود. موبایل خود را از محیط مطالعه دور نگه دارید یا در زمان مطالعه آن را خاموش کرده و پس از اتمام تمامی مطالعات خود از آن استفاده کنید.
زمانی که خانه از محیط استاندارد خود خارج میشود.
شرایط نه تنها برای مطالعه، بلکه برای همه فعالیتها همیشه یکسان و استاندارد نیست. گاهی اوقات عواملی هستند که موجب میشوند خانه از حالت نرمال خود خارج شود، عملکرد داوطلب در این مواقع بسیار مهم است. به عنوان مثال هنگامی که مهمان میآید؛ اولاً حضور مهمان هفته ای یکبار یا دو هفته یکبار، از عوامل برهم زننده شرایط نرمال خانه نیست و نباید برای داوطلب مشکلی ایجاد کند. اما اگر هر روز یا در بازههای کوتاه مدت مهمان باشد، خانه از شرایط نرمال خارج شده و بهتر است داوطلب محیط مطالعه اش را تغییر دهد. نقش خانواده جهت استاندارد سازی محیط خانه بسیار حیاتی است. اگر شرایطی پیش آمد و محیط خانه دیگر محیط مطلوبی برای داوطلب نبود، خانواده باید در جهت بازگردانی اوضاع به قبل، اقدام کنند.
برنامه دقیق و منظم مطالعاتی
بعد از برقراری نظم و محیط مطلوب توسط داوطلب و خانواده اش، داوطلب باید به مطالعه بپردازد. مطالعه مفید نیازمند برنامه مطالعاتی دقیق و کامل است. دقیق بودن و جامع بودن برنامه نیازمند رعایت شروط زیر است.
1- منطقی و قابل اجرا
اگر داوطلب برای خودش برنامه مینویسد، باید بر مبنای توانایی و عملکرد خودش برنامه ریزی کند. به عنوان مثال اگر میتواند روزی 7 ساعت به مطالعه بپردازد، برای همان 7 ساعت برنامه ریزی کند. نه بیشتر و نه کمتر. همه ی ما دوست داریم به درصدهای بالا در تمامی دروس کنکور برسیم و در راستای این هدف ساعت مطالعه بسیار بالا و تعداد تست حل شده زیادی داشته باشیم. اما ایدهآل گرایی همیشه برای ما مفید نیست. اگر همین داوطلب روزی 10 ساعت مطالعه کند، در مدت زمان چند روز خسته شده و دیگر به برنامه خود ادامه نخواهد داد.
2- منعطف بودن برنامه ی تحصیلی
همانطور که گفته شد شرایط همیشه یکسان و بر وفق مراد نیست. اگر برنامه ای که دارید منعطف باشد، میتوانید در مواقعی که نمیتوانید بخشی از برنامه را اجرا کنید، زمان دیگری را به مطالعه یا انجام فعالیت اختصاص خواهید داد.
3- بر مبنای زمانبندی باشد.
زمان شروع و پایان مطالعه در یک برنامه اصولی باید ذکر شود. داوطلب باید بداند چه زمانی در صبح آغاز میکند، پس از چند ساعت مطالعه استراحت دارد، ظهر خواب دارد یا خیر، زمان اختصاص یافته به هر درس چقدر باشد و یا چند تست زماندار را در چه بازه زمانی بزند و… با داشتن چنین برنامهی زمانداری داوطلب زمانی که شروع به مطالعه میکند، میداند تا کی و چقدر درس میخواند و سردرگم نخواهد شد.
4- جایگاه هر درس مشخص باشد.
در یک برنامه اصولی همیشه هر درس و فعالیت جای مخصوصی را برای خود دارد. دانشآموز میداند باید از چه درسی شروع کند و با چه درسی مدت مطالعه خود را به اتمام برساند. براساس اهمیت هر درس در هر رشتهای برنامه به گونهای چیده شود تا چه دروسی در چه زمانی از روز خوانده شود به طبع برنامه ریزی کردن کار خود داوطلب نیست و نیاز است که یک مشاور تحصیلی مجرب کار برنامهریزی را انجام دهد.
5- زنگ به زنگ مطالعه کردن
مطالعه دائم بدون تقسیمبندی براساس زنگهای جداگانه، داوطلب را خسته میکند و صرفاً مطالب در ذهن او قرار میگیرد اما درکی از آنها نخواهد داشت. به همین دلیل خواندن دروس در زمانهای تقسیم شده با استراحت مابین هر بازه بسیار اهمیت دارد.
استراحت در نظر گرفته شود.
1- استراحت بین هر زنگ مطالعاتی
همیشه بین زنگهای مطالعاتی استراحت قرار بگیرد. در باز زمانی استراحت بهتر است داوطلب چایی بنوشد، میوه و مواد مغذی کم حجم مصرف کند، کنار پدر و مادر باشد و با آنها صحبت کوتاهی داشته باشد. توصیه میشود که در زنگ استراحت داوطلب نخوابد یا دراز نکشد، گوشی چک نکند و یا فیلم نگاه نکند.
2- استراحت آخر هفته
همیشه در برنامه ریزیها و معمولاً آخر هفته بازه زمانی نیم روزه برای استراحت بیشتر درنظر گرفته میشود. که داوطلب براساس نیاز خود یا بیشتر میخوابد و ساعات مطالعاتی اش را کمتر میکند یا به بیرون و تفریح در هوای باز بپردازد. از این جهت که مطالعه کردن یکنواخت و خسته کننده نباشد و داوطلب تفریح را درنظر بگیرد.
3- از ورزش غافل نشوید!
ورزش، نهتنها بدن شما را سالم نگه میدارد، بلکه باعث افزایش سلامت مغز شما نیز میشود. ورزش موجب کارایی بهتر مغز در یادگیری و ذخیره اطلاعات میشود. از طرفی دیگر ورزش، هوشیاری، توجه و انگیزه ذهن را بهینه میکند. توصیه میشود داوطلبان در سال کنکور حتما ورزش داشته باشند، اگر امکان حضور در باشگاههای ورزشی را دارند، نیز بروند و از ورزش غافل نشوند.
- بخوانید
خودم برنامه ریزی کنم یا مشاور؟
قائدتاً نوشتن برنامهای که ویژگیهای اساسی را به صورت شخصی سازی شده که متناسب با هر داوطلب باشد، تخصص یک مشاور متخصص در زمینه مشاوره است. احتمال خطا و کاستی در برنامهای که توسط خود داوطلب، بدون تجربه نوشتن برنامه اصولی نوشته میشود، کم نخواهد بود. نوشتن چنین برنامهی بینقص بسیار بسیار کار سختی است و تقریباً نشدنی. اگر داوطلب مشاوری ندارد، حداقل کار جهت کاهش خطا استفاده از الگویی در برنامه ریزی است. الگوهایی مانند برنامه جامع آزمونهای آزمایشی گزینه دو، سنجش، گاج و یا قلمچی. داوطلب یکی از این برنامهها را الگو قرار دهد و از آن تبعیت کند. البته که هیچ کدام از برنامههایی که ذکر شد دقیق و کامل نیست اما حداقل کاری که یک داوطلب میتواند انجام بدهد، عمل کردن براساس آن خواهد بود.
سخن آخر
محیط خانه محیطی امنی که داوطلب در صورتی که دسترسی به پانسیون مطالعاتی مناسب ندارد می تواند با برنامهای که از یک مشاور تحصیلی مجرب میگیرد و شرایطی که در بالا توضیح داده شد، مطالعه خود را در منزل انجام دهد و این برنامه نباید فقط درسی باشد بلکه باید به شکلی باشد تمام نیازهای فرد اعم درسی، روحی ، اجتماعی و … در آن لحاظ شده باشد و به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه برنامهریزی شده باشد.همانطور که قبلا هم به آن اشاره شد خود داوطلب توانایی برنامهریزی برای خود را ندارد و حتما باید از یک مشاور کمک بگیرد.
پاسخ به سوالات متداول شما
پاسخ این سوال برای هر داوطلب متفاوت است. داوطلبی میتواند در محیطی غیر از خانه مطالعه کند، که ما پانسیونهای مطالعاتی را به او پیشنهاد میدهیم. اما اگر داوطلبی دسترسی به پانسیون مطالعاتی ندارد میتواند با برنامه مناسب و شرایط خاص ، خانه را به محیط مطالعاتی مناسب تبدیل کند.
خود داوطلب نمیتواند برای خود برنامهریزی کند و باید از یک مشاور تحصیلی کمک بگیرد و این برنامه باید در تمام شئونات زندگی فرد باشد و فقط به مسائل درسی نپردازد. برنامه ریزی اصولی و دقیق برای کنکور، تخصص یک مشاور حرفهای و با تجربه است.
خانواده باید فعالیت روتین و نرمال خود را انجام دهد اما باید در نظر داشته باشد که داوطلب کنکوری نیاز به یک آرامش و سکوت نسبی برای مطالعه خود دارد و باید طوری عمل کند که سر و صدای بیش از حدی در خانه ایجاد نکند و داوطلب هم باید به نوعی بتواند تمرکز خود را حفظ کند که صداهای کم باعث حواس پرتی او نشود. به عنوان مثال نیاز نیست که تلوزیون منزل همیشه خاموش باشد ولی نیاز است که صدای تلوزیون زیاد و آزاردهنده نباشد و اگر مقدار کمی هم در اتاق مطالعه شنیده شود ایرادی ندارد.
برای مطالعه یک داوطلب کنکور همیشه پانسیون مطالعاتی بهترین گزینه است اما خانه با شرایط خاصی که در مقاله به آن اشاره شد از کتابخانه بهتر است و می تواند محیط امن و مناسبی را برای داوطلب فراهم آورد و در کل مطالعه در کتابخانه توصیه نمیشود.