10 اشتباه رایج داوطلبان کنکور سراسری
انتخاب رشته در دوران کنکور سراسری یکی از مهمترین چالش‌ها و تصمیمات داوطلبان به شمار می‌آید. در حقیقت، انتخاب رشته تحصیلی نه تنها می‌تواند تأثیر زیادی بر آینده شغلی فرد داشته باشد، بلکه می‌تواند بهترین راه برای شروع مسیر تحصیلی و حرفه‌ای محسوب شود. از این رو انتخاب برای رسیدن به موفقیت دراین فرآیند، باید اصولی و متناسب با معیار‌ها و ملاک‌ها انجام شود. اما متأسفانه، خطاهایی که در این فرآیند انجام می‌شود، ممکن است منجر به انتخاب نادرست در رشته تحصیلی شود که می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر آینده تحصیلی و شغلی داوطلبان بگذارد.
در این مقاله، به عمده ترین خطاها پرداخته خواهد شد تا داوطلبان بتوانند با آگاهی بیشتر و اطلاعات دقیق‌تر، انتخاب صحیحی را برای رشته تحصیلی خود انجام دهند. همچنین، راهکارهایی برای کاهش این خطاها و مشاوره مناسب در این زمینه نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با رعایت این نکات، داوطلبان می‌توانند در بهترین شرایط و با خطای کمتر به انتخاب رشته خود بپردازند و به بهترین نتیجه دست پیدا کنند.
اشتباهات رایج در انتخاب رشته کنکور سراسری 1403
1- نداشتن درک درست از کارنامه اولیه
سهمیه مناطق
اولین و اصلی‌ترین سهمیه کنکور سراسری، سهمیه مناطق است که تمامی داوطلبان مشمول این سهمیه‌ها در سه گروه منطقه یک، دو وسه هستند. این سهمیه براساس محل اخذ مدرک تحصیلی داوطلب در نظر گرفته می‌شود.
سهمیه 25 درصد ایثارگران
ظرفیت این سهمیه در سه گروه زیر تقسیم خواهد شد:
- همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر
- آزادگان و همسر و فرزندان آنها
- جانبازان 25 درصدی، همسر و فرزندان آنها
سهمیه ایثارگران 5 درصد
ظرفیت این سهمیه در دو گروه زیر تقسیم می‌شود:
- جانبازان زیر 25 درصد، همسر و فرزندان آن
- همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل 6 ماه حضور داوطلبانه در جبهه
سهمیه رزمندگان :
- رزمندگان بسیجی، جهادگران جهاد كشاورزی و رزمندگان ستاد كل نیروهای مسلح که حداقل شش ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه های دفاع مقدس از سال 1359 تا 1367 بطور متوالی یا متناوب را داشته باشند.
- داوطلبانی که زمان جنگ به صورت سرباز یا نیروی کادری (پایور) در جبهه حضور داشتند، سه چهارم مدت حضور این دسته از داوطلبان داوطلبانه در نظر گرفته می‌شود که اگر این مدت مذکور بیش از 6 ماه باشد، مشمول سهمیه رزمندگان می شود.
سهمیه خانواده شهدا:
بسیاری از سهمیه خانواده شهدا با عنوان همسر و فرزندان شهدا و جاویدالاثر ها یاد می نمایند که با توجه به توضیحات قبلی این بزرگواران جزو سهمیه ایثارگران 25 درصدی دسته بندی می گردند. مشمولین این سهمیه پدر، مادر، خواهر و برادرشهید هستند.
سهمیه بهیاران :
سهمیه بهیاری به منظور پذیرش داوطلبان در رشته پرستاری، اتاق عمل و هوشبری کنکور تجربی 1402 لحاظ شده است و دیگر رشته ها امکان استفاده آن را ندارند. این سهمیه نیز مانند دیگر تسهیلات از شروطی الزامی برخوردار است که داوطلبان حائز شرایط، اجازه استفاده از آن را دارند.
سهمیه مناطق درگیر بلایای طبیعی (سیل زده و زلزله زده) :
پنج درصد سهمیه مازاد به داوطلبان مناطق سیل زده اختصاص می یابد. در نظر داشته باشید که سهمیه داوطلبان مناطق سیل زده برای دانشگاه های سایر استان‌ها لحاظ نمی‌شود و فقط برای دانشگاه های استان های آسیب دیده لحاظ خواهد شد.
- بخوانید
1- تفاوت دانشگاه‌ها
مطلع نبودن داوطلب از وجه تمایز دوره‌ها و دانشگاه‌ها از اشتباهات بزرگ اوست. داوطلب قبل از فرآیند انتخاب رشته باید انواع دانشگاه‌ها و دوره‌ها را شناخته و آنها را براساس اولویت بندی‌های خود انتخاب کند. دوره‌های مختلف براساس نکات زیر تقسیم بندی می‌شوند.
دوره روزانه :
دانشگاه های روزانه رشته های تحصیلی خود را عمدتاً از طریق کنکور سراسری و در تعداد محدودی نیز از طریق سوابق تحصیلی دانشجو پذیرش می‌کنند. تمام رشته‌های تجربی، انسای و ریاضی فیزیک در این دانشگاه‌ها دایر هستند و در برخی رشته‌ها بیشترین ظرفیت را به خود اختصاص می‌دهند.
نوبت دوم (شبانه) :
دانشگاه نیمه دولتی نوبت دوم یکی از دانشگاهای شهریه پرداز است که داوطلب برای تحصیل در این دانشگاه‌ها ملزم به پرداخت شهریه است. پس از دانشگاه‌های روزانه بیشترین ظرفیت پذیرش را به خود اختصاص داده است اما تفاوت چندانی با دانشگاه‌های دوره روزانه ندارد. تنها تنفاوت پرداخت شهریه است.
پردیس خودگردان ( بین الملل) :
این دسته از دانشگاه‌ها شعبه‌هایی از دانشگاه‌های دولتی هستند که با هدف پذیرش دانشجو در قبال پرداخت شهریه تاسیس شده‌اند. پذیرش در این دسته از دوره نیازمند رتبه قبولی در آزمون سراسری است. در مواردی پذیرش در این دانشگاه‌ها با شرکت در آزمون اختصاصی پردیس‌های خودگردان خواهد بود.
غیرانتفاعی :
دانشگاه غیرانتفاعی یکی از دانشگاه های سراسری زیر نظر وزارت علوم تحقیقات و فناوری میباشد. پذیرش دراین دانشگاه نیز با قبولی در آزمون سراسری است یا تاثیر سوابق تحصیلی. این دسته از دانشگاه‌ها شهریه پرداز بوده و مسئولیتی در قبال ارائه خوابگاه به دانشجویان ندارد پس در زمان انتخاب رشته این موضوع را مد نظر داشته باشید که در صورت قبولی در دانشگاه‌های غیر انتفاعی خارج از استان خود، ممکن است با مشکل عدم دریافت خوابگاه مواجه شوید.
پیام نور :
این دوره از دانشگاه‌های نیمه دولتی و شهریه پرداز است که هر فرد مایل به داشتن تحصیلات دانشگاهی می‌تواند برای ادامه تحصیل در آن اقدام کند. همانند دانشگاه‌های غیرانتفاهی خوابگاه برای دانشجو درنظر گرفته نمی‌شود.
2- توجه نکردن و عدم شناخت نسبت به استان‌ها
تنها یک استان را هدف قرار دادن :
اغلب داوطلبان یا خانواده‌های آنها تنها یک شهر را در انتخاب رشته اولویت قرار می‌دهند و به واسطه همین موضوع امکان تحصیل در شهرهای دیگر و گاهاً رشته‌های بهتر در شهرهای متوسط را از دست می‌دهند. به عنوان مثال استان تهران به عنوان پایتخت و داشتن امکانات رفاهی و تحصیلی بالای خود هدف اصلی اکثر داوطلبان در انتخاب رشته است که در مواقع بسیار تنها شهر مورد نظر. با توجه به تجارب و دیده‌ها این دسته از داوطلبان شانس پذیرش کمتری را نسبت به بقیه دارند.
عدم آشنایی با آداب و رسوم شهرهای مختلف :
دسته دیگر از داوطلبان هستند که در انتخاب رشته خود شهرها و استان‌های دیگر را مد نظر قرار می‌دهند اما از آن شهرها اطلاعات کافی ندارند. شرایط استان‌ها و شهرها را نمی‌دانند. شهری را انتخاب می‌کنند که از آداب و رسوم آن اطلاعی ندارند و بعداً با حضور در آن شهر متوجه تفاوت‌ها می‌شوند. به همین دلیل داوطلب باید بداند در چه شهری، با چه آداب و رسومی، با چه لهجه و گویشی، با چه آب و هوایی و با چه مردمی در طول تحصیل خود زندگی خواهد کرد.
3- تک رشته ای بودن داوطلب
از مهمترین چالش‌ها و نقاط ضعف یک داوطلب کنکوری استمرار و پافشاری در خواندن یک رشته است. وقتی می‌گوییم یک داوطلب تک رشته است بدین معناست که او تنها یک رشته را برای ادامه تحصیل خود مدنظر دارد.
برای مثال فقط رشته پزشکی، فقط رشته مهندسی مکانیک و… تک رشته ای بودن از این جهت نقطه ضعف به شمار می‌آید که نشان می‌دهد داوطلب درباره همه رشته‌ها آگاهی و اطلاعات کافی ندارد، تنها یک رشته را می‌شناسد، از تغییر رشته در دانشگاه مطلع نیست. این داوطلب نیز نسبت به دیگر داوطلبان با احتمال کمتری در دانشگاه پذیرش خواهد شد.
4- عدم توجه به علایق و توانمندی‌ها
اهمیت یک رشته خاص
در بسیاری از موارد داوطلبانی هستند که صرفاً بخاطر اهمیت یک رشته، اصرار خانواده، چشم و هم چشمی مقابل اقوام و دوستان یک رشته را انتخاب می‌کنند، درصورتی که این امکان وجود دارد که داوطلب از لحاظ جسمی و روانی آمادگی لازم را در رشته مدنظر ندارد.
انتخاب بی‌هدف
در موارد دیگر داوطلبانی هستند که با هدف قبولی در یک رشته، انتخاب رشته خود را انجام می‌دهند اما در صورت عدم پذیرش رشته‌های دیگر را به صورت تصادفی در اولویت‌های خود قرار می‌دهد اما زمانی که با داوطلب صحبت می‌کنیم از لحاظ روحی توان حضور در آن رشته را ندارد و صرفاً در جهت اولویت بندی‌های رشته ای یا ناچاراً آن را انتخاب می‌کند. این انتخاب، به هیچ عنوان انتخاب هوشمندانه ای نیست چون رشته و دانشگاه خود اولویت داوطلب است تا توانایی و علایق او.
5- توجه نداشتن به آینده شغلی و شرایط یک شغل
از جبران ناپذیرترین اتفاقات در انتخاب رشته عدم توجه به شرایط شغلی یک رشته است. داوطلبان قبل از نتایج اولیه و فرآیند انتخاب رشته باید شرایط شغلی، محیط کار، حقوق و… مربوط به رشته ای که مدنظر دارند را بشناسند و در انتخاب‌های خود آنها را نیز ملاک قرار دهند.
با توجه به پیشرفت فناوری و تکنولوژی آینده شغلی برخی رشته‌ها در برخی زمینه‌ها بسیار سودمندتر از بقیه خواهد بود و داوطلب با شناخت این عناصر است که می‌تواند بهترین انتخاب را برای خود رقم زند.
6- بررسی نکردن شهریه دورهای غیر روزانه (نیمه دولتی)
قبل از انتخاب رشته داوطلب باید شهریه دوره‌هایی که روزانه نیستند مانند کارشناسی شبانه، شهریه دانشگاه غیر انتفاهی 1402-1403، شهریه دانشگاه پیام نور1402 -1403 و دانشگاه‌های آزاد را بررسی کند.
این اطلاعات در دفترچه‌های انتخاب رشته موجودند اما در اکثر مواقع حدود 80% دقیق هستند، هزینه هر واحد و هر ترم بیان شده اما اینکه هزینه‌های واحد‌های عملی به چه صورت هستند ذکر نشده است.حضور مشاور در این زمینه برای داوطلب بسیار کارآمد خواهد بود.
7- عدم مشورت
به داوطلبانتوصیه می‌شود که فقط با افراد مختلف در مورد رشته‌ای که در آن تحصیل کرده‌اند و مشغول به کار هستند مشورت کنند و در مورد فرآیند انتخاب رشته تنها فقط با متخصص و مشاور انتخاب رشته مشورت کنند .
به عنوان مثال یکی از اقوام شما که در رشته مهندسی شیمی دانشگاه شریف تحصیل کرده و الان در پتروشیمی مشغول به کار است فقط می‌تواند به شما در مورد رشته مهندسی شیمی و شرایط شغلی آن و کمی هم در مورد دانشگاه شریف به شما اطلاعات مفید بدهد و به هیچ عنوان نمی‌تواند در مورد فرآیند انتخاب رشته به شما اطلاعات درست بدهد زیرا آن فرد علم و تجربه کافی برای مشاوره دادن در مورد انتخاب رشته را ندارد و با توجه به تغییر قوانین در هر سال حتی ممکن است اطلاعات نادرست و غلطی را به شما انتقال دهد پس مشورت فقط فقط با افراد متخصص انتخاب رشته باید صورت گیرد.
از جهتی دیگر مشورت کردن با افراد مختلف باعث سردرگمی و گنگی در انتخاب می‌شود زیرا افراد مختلف هرکدام دیدگاه خاص خود را دارند و اغلب این دیدگاه‌ها غیرکارشناسی و صرفا براساس تجربه‌های شخصی خود میباشد و نمی‌تواند به شما کمک کند.
8- عدم رعایت اولویت بندی‌ها در انتخاب رشته
یکی دیگر از رایج ترین اشتباهات در میان داوطلبان رعایت نکردن اولویت بندی در انتخاب رشته است. مهمترین قسمت در انتخاب رشته ترتیب اولویت‌هاست و این اولویت‌هاست که مشخص می‌کند داوطلب در چه رشته ای و کدام شهر پذیرش خواهد گرفت. مجدد در این میان حضور یک مشاور متخصص می‌تواند برای داوطلب بسیار کارآمد باشد.
پس لازم است که داوطلب حتی از قبل اعلام نتایج اولیه با خانواده جلسه‌ای داشته باشد و در مورد تک تک آنها بحث و گفت و گو کنند تا بتوانند در مورد اولویت‌هایشان به یک جمع‌بندی مشترک برسند و یا به آن نزدیک شوند. این اولویت بندی‌ها و بحث سر تک تک آنها در فرآیند انتخاب رشته بسیار به داوطلب و خانواده‌اش کمک می‌کند و می‌تواند آنها را چند قدم جلو اندازد.
قسمتی از الویت بندی در انتخاب رشته تخصص یک مشاور انتخاب رشته است ودر واقع او تجربه چندین ساله‌ی خود را در اختیار شما قرار می‌دهد تا شما در نقطه ای از انتخاب رشته که اطلاعات و توان کافی برای انتخاب ندارید را به نحو احسنت راهنمایی کند مثلا: داوطلبی رشته علوم آزمایشگاه دو استان سمنان و شاهرود را مد نظر دارد و در هر دو احتمال قبولی دارد اما اینکه در کدام دانشگاه پذیرش بگیرد، برمبنای اولویت بندی در لیست انتخاب رشته خواهد بود.
اگر انتخاب اولویت بندی درست نباشد امکان قبولی داوطلبی دیگر با رتبه پایین تر در استان بهتر از بین این دو، بالاتر از داوطلبی است که رتبه اش معقول اما انتخابش انتخاب نادرستی است. در مواقعی که رشته ها بیشتر و ترکیبی می‌شوند احتمال خطا نیز بالاتر خواهد رفت. به عنوان مثال: داوطلب این بار دو رشته اتاق عمل و علوم آزمایشگاهی را در دو استان سمنان و شاهرود مد نظر دارد.
چهار پارامتر که باید با یکدیگر چیده شوند. این بار انتخاب درست قطعا با حضور یک مشاور متخصص به ارمغان خواهد آمد. که با توجه به علاقه داوطلب و شرایط او بهترین اولویت بندی را میان گزینه‌ها داشته باشد.
9- عدم استفاده از یک مشاور متخصص در زمینه انتخاب رشته
اساسی ترین و پراهمیت ترین مسئله در انتخاب رشته حضور مشاور حاذق و مشورت گرفتن از او است. آن هم نه تنها یک مشاور بلکه به داوطلبان توصیه می‌شود در فرایند انتخاب رشته خود با دو یا سه مشاور مشورت کنند و از تجارب آنها بهره گیرند. انتخاب رشته نیاز به صرفه‌جویی ندارد، هر چه اطلاعات و آگاهی بیشتری از مشاور دریافت کنند احتمال موفقیت در آن بیشتر خواهد بود. نه تنها محدود به محل زندگی، در سرتاسر کشور مشاوران موفقی هستند که می‌توانند به آنها یاری رسانند و داوطلب کاملاً آگاه تصمیم‌گیری کند. خود داوطلب پس از مشورت متوجه خواهد شد که کدام مشاور متخصصانه تر نظر داده است تا از راهنمایی‌های او استفاده کند یا درمواقعی در هر دو به نتیجه برسد.
10- مشارکت نکردن خانواده داوطلب
انتخاب رشته کنکور یک فرآیند تعاملی میان داوطلب ، خانواده و مشاور انتخاب رشته است و قطعا نبود و حذف خانواده از این فرآیند، باعث افت کیفیت انتخاب رشته و حتی منجر به انتخاب رشته نامناسب می‌شود.
وقتی خانواده در کنار فرزند خود اقدام به انتخاب رشته می‌کند، می‌تواند بسیار در زمینه‌های پیدا کردن استعداد، علاقه و توانمندی به مشاور کمک کند و همچنین می‌تواند با مطرح کردن دیدگا‌های خود نقش بسیار موثری در تعیین الویت‌ها داشته باشد.
همچنین حضور آنها باعث کاهش استرس و اضطراب داوطلب و خانواده می‌شود و خیال آنها را از بابت بهترین انتخاب راحت می‌کند.
خانواده لزوما فقط به پدر و مادر محدود نمی‌شود ، ممکن خواهر، برادر، دایی، عمو، عمه و… نیز جز افرادی باشند که در دایره افرادی باشند که ارتباط نزدیک و خوبی با داوطلب داشته باشند و حضور همه آنها می‌تواند به انتخاب رشته کنکور دانش‌آموز کمک کند.
جمع بندی
انتخاب رشته از پراهمیت ترین تصمیمات در زندگی یک داوطلب کنکوری است. به گونه‌ای که هر انتخاب (درست یا غلط) بر آینده او تاثیر خواهد گذاشت. از آنجایی که انتخاب رشته شروع یک مسیر مهم به شمار می‌آید ما در این مقاله لیستی از مهمترین و رایج‌ترین اشتباهات داوطلبان درانتخاب رشته بررسی کرده‌ایم تا شما داوطلبان قبل از انتخاب رشته با اشتباهاتی که ممکن است مواجه شوید، آشنا شده و احتمال خطا را به حداقل برسانید.
پاسخ به سوالات متداول شما
با نگاه واقع‌بینانه و منطقی مشخص است که میزان علاقه و توان انجام یک کار در فرد است که از او انسانی موفق در هر مسیر می‌سازد. اهمیت یک رشته نسبت به سایرین بدون توجه به توانمندی و روحیات داوطلب مسیر دشوار و پر از شکست را به دنبال خواهد داشت.
در دانشگاه‌های دولتی شما در قبال پذیرش و تحصیل هیچ هزینه ای به عنوان شهریه پرداخت نمی‌کنید. اما در دانشگاه‌های نیمه دولتی (شبانه،
پیام نور، پردیس خودگردان و غیرانتفاهی) شما ملزم به پرداخت شهریه هستید. پس در وهله اول باید با توجه به شرایط مالی دست به انتخاب بزنید.
نکته بسیار مهم که بسیاری از داوطلبان به آن توجه نمی‌کنند، رتبه قید شده در سهمیه ی آن‌هاست. با توجه به مواردی که در سهمیه ذکر شد هر داوطلب باید بداند چه سهمیه‌ای دارد و براساس رتبه در آن سهمیه انتخاب رشته کند.
